Development and Change

Trong vài năm qua, các cuộc thảo luận học thuật đã đặc trưng hóa tri thức bản địa như một nguồn lực quan trọng cho sự phát triển. Bài báo này khảo sát khái niệm tri thức bản địa và các chiến lược mà những người ủng hộ nó đưa ra để thúc đẩy sự phát triển. Bài báo cho thấy rằng cả khái niệm tri thức bản địa và vai trò của nó trong sự phát triển đều là những vấn đề cần được xem xét kỹ lưỡng vì cách diễn đạt hiện tại. Để có thể khai thác tri thức bản địa một cách hiệu quả trong phát triển, chúng ta cần vượt qua sự dichotomy giữa tri thức bản địa và tri thức khoa học, đồng thời làm việc hướng tới việc tăng cường tự chủ cho các dân tộc ‘bản địa’.

Dù có rất nhiều năng lượng được dành cho việc đề ra các mô hình chính sách hợp lý trong phát triển, nhưng một cách kỳ lạ, rất ít sự chú ý được dành cho mối quan hệ giữa những mô hình này và các thực hành cùng sự kiện mà chúng dự kiến tạo ra hoặc hợp pháp hóa. Bài báo này tập trung vào các hoạt động diễn ra của một dự án phát triển trong hơn mười năm khi nó nằm dưới các chế độ chính sách khác nhau, thách thức giả định rằng thực hành phát triển được thúc đẩy bởi chính sách, đồng thời gợi ý rằng những điều làm nên 'chính sách tốt' - chính sách hợp pháp hóa và huy động sự ủng hộ chính trị - thực tế lại làm cho nó khó có thể thực hiện trong các tổ chức và khu vực mà nó hướng đến. Nhưng mặc dù thực hành phát triển bị chi phối bởi một mạng lưới phức tạp đa chiều của các mối quan hệ và văn hóa của các tổ chức thay vì chính sách, các tác nhân phát triển lại làm việc chăm chỉ nhất để duy trì các khái niệm nhất quán về hành động của họ như là các trường hợp của chính sách được ủy quyền, vì điều đó luôn nằm trong lợi ích của họ. Bài báo đặt những quan sát này trong bối cảnh rộng hơn của nhân học phát triển và phản ánh về vị trí, phương pháp và đóng góp của dân tộc học phát triển.

Lý thuyết tiến hóa về quyền đất đai có thể được coi là khung phân tích chính được sử dụng bởi các nhà kinh tế học chính thống để đánh giá tình hình quyền sở hữu đất đai ở các nước đang phát triển, và để đưa ra dự đoán về sự tiến triển của quyền này. Một trong những nguyên tắc cốt lõi của lý thuyết này là dưới tác động đồng thời của áp lực dân số ngày càng tăng và sự hội nhập thị trường, quyền đất đai sẽ tự phát tiến hóa theo hướng gia tăng tính cá nhân hóa và rằng sự tiến hóa này cuối cùng dẫn đến việc những người có quyền sẽ thúc ép việc tạo lập quyền sở hữu tư nhân đã được chính thức hóa — một yêu cầu mà nhà nước sẽ có động lực để đáp ứng. Bài viết này xem xét một cách phê phán tính liên quan của lý thuyết tiến hóa về quyền đất đai như hiện đang được áp dụng tại khu vực Hạ Sahara châu Phi. Cụ thể, câu hỏi liệu việc thiết lập quyền sở hữu tư nhân có phải là một cải cách cấu trúc nên được thực hiện trong hoàn cảnh hiện tại hay không được xem xét, dựa trên bằng chứng đã tích lũy đến nay. Sẽ có lập luận rằng hầu hết những tác động có lợi thường được cho là thuộc về cải cách này đã bị đánh giá quá cao và rằng, với chi phí cao của nó, điều này nhìn chung không được khuyến khích, mà nên tìm kiếm những giải pháp phù hợp hơn dựa trên các cơ chế phi chính thức hiện có ở cấp độ cộng đồng.

Hành động tập thể cho quản lý bền vững giữa các quần thể phụ thuộc vào nguồn tài nguyên có những ý nghĩa chính sách quan trọng. Mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể trong việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến triển vọng của hành động tập thể, nhưng vẫn chưa có sự đồng thuận về vai trò của tính không đồng nhất và quy mô của nhóm. Cuộc tranh luận vẫn tiếp tục một phần do sự thiếu hụt trong việc khái niệm hóa đồng nhất các yếu tố này, sự tồn tại của các mối quan hệ phi tuyến tính và vai trò trung gian của các tổ chức. Bài viết này dựa vào nghiên cứu của các học giả trong mạng lưới Nguồn tài nguyên và Tổ chức Lâm nghiệp Quốc tế (IFRI) mà cho thấy rằng một số hình thức tính không đồng nhất không ảnh hưởng tiêu cực đến một số hình thức hành động tập thể. Quan trọng hơn, nghiên cứu của IFRI chỉ ra sự tương tác giữa quy mô nhóm, tính không đồng nhất và các tổ chức. Các tổ chức có thể ảnh hưởng đến mức độ không đồng nhất hoặc bù đắp cho nó. Quy mô nhóm có vẻ có mối quan hệ phi tuyến tính với ít nhất một số hình thức hành động tập thể. Hơn nữa, quy mô nhóm có thể là một chỉ báo về sự thành công của tổ chức cũng như là một điều kiện tiên quyết cho sự thành công đó.

Trong hơn một thập kỷ qua, hoạt động khai thác khoáng sản đã có sự phát triển mạnh mẽ tại nhiều quốc gia đang phát triển. Bài viết này xem xét những xu hướng gần đây và mô tả các cuộc tranh luận cũng như xung đột mà chúng đã gây ra. Tác giả đánh giá bằng chứng liên quan đến các cuộc tranh luận về lời nguyền tài nguyên và khả năng của một con đường phát triển dẫn dắt bởi khai thác tài nguyên. Từ đó, họ mô tả các loại kháng cự và sự di động xã hội khác nhau đã xuất hiện đối với sự mở rộng khoáng sản ở nhiều quy mô địa lý, và xem xét mức độ mà những cuộc biểu tình này đã thay đổi mối quan hệ giữa khai thác khoáng sản và thay đổi kinh tế chính trị. Những kết luận đề cập đến mức độ những cuộc biểu tình này có thể góp phần vào việc ‘thoát khỏi’ lời nguyền tài nguyên, và cân nhắc các tác động đối với nghiên cứu và các chương trình chính sách.

Việc thương mại hóa và giao dịch xuyên quốc gia dịch vụ hệ sinh thái là phiên bản tham vọng nhất của chiến lược 'bán thiên nhiên để cứu lấy nó'. Ngân hàng Thế giới và các cơ quan của Liên Hợp Quốc cho rằng thị trường carbon toàn cầu có thể làm chậm lại biến đổi khí hậu trong khi tạo ra nguồn lực cho phát triển. Phù hợp với các phiên bản 'bao trùm' của chính sách phát triển tân tự do, những người ủng hộ cho rằng các dự án thanh toán cho dịch vụ hệ sinh thái (PES) quốc tế, được tài trợ bởi doanh thu từ bán tín chỉ carbon và ngân hàng đa dạng sinh học, có thể mang lại lợi ích cho người nghèo. Tuy nhiên, Ngân hàng Thế giới cũng cảnh báo rằng việc tập trung vào giảm nghèo có thể làm suy yếu hiệu quả trong chi tiêu bảo tồn. Kinh nghiệm của mười năm thực hiện PES cho thấy, trên thực tế, các tiêu chí hiệu suất thị trường va chạm trực tiếp với các ưu tiên về giảm nghèo. Tuy nhiên, các tiền đề của PES dựa trên thị trường đang được suy diễn như một mô hình cho các chương trình REDD toàn cầu được tài trợ bởi giao dịch tín chỉ carbon. Bài viết này lập luận rằng sự mâu thuẫn giữa phát triển và bảo tồn quan sát thấy trong PES là điều không thể tránh khỏi ở những dự án được khung bởi logic không xã hội của kinh tế học tân cổ điển. Việc áp dụng mô hình thị trường trong chính sách bảo tồn quốc tế, nơi mà các động lực lợi nhuận phụ thuộc vào chi phí cơ hội khác nhau, sẽ dẫn đến việc phân bổ lại tài sản từ các tầng lớp nghèo hơn sang các tầng lớp giàu hơn và từ các vùng nông thôn đến các trung tâm tích lũy vốn xa xôi, chủ yếu ở miền Bắc toàn cầu.

Công ty Nature™ mô tả phương thức tư duy ngày càng chiếm ưu thế về chính sách môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học trong những năm đầu thế kỷ hai mươi. Tự nhiên, vốn đã và đang trở thành một 'doanh nghiệp lớn', đặc biệt thông qua động lực khai thác, ô nhiễm và bảo tồn. Khi mỗi một trong các động lực này dường như trở nên mãnh liệt và cấp thiết hơn, dòng chính tư bản đang tìm kiếm những cách để bù đắp việc khai thác và ô nhiễm, đồng thời tìm kiếm (những phương pháp) bảo tồn tốt hơn, bên cạnh việc gia tăng cơ hội tích lũy vốn và lợi nhuận. Điều này đã đưa Công ty Nature™ đến những mức độ mới, và đã làm dấy lên sự chú ý từ học thuật phê phán. Các đóng góp trong phần tranh luận này đều đến từ một góc nhìn phê phán và có điều gì đó quan trọng để nói về việc xây dựng, chức năng và tương lai của Công ty Nature™. Bằng cách thảo luận về việc hội nhập tự nhiên đã được gắn thương hiệu và kết nối những hiểu biết mà các đóng góp mang lại cho cuộc tranh luận, chúng tôi nhận ra rằng có thể có một cái mà chúng tôi gọi là biện chứng đang gia tăng giữa sự thay đổi và những giới hạn tác động đến mối quan hệ giữa tư bản và tự nhiên. Kết luận của chúng tôi chỉ ra ngắn gọn một số vấn đề và câu hỏi mà biện chứng này có thể dẫn đến trong nghiên cứu tương lai về bảo tồn tân tự do và chính sách môi trường dựa trên thị trường.

Bài viết này xem xét vị trí bên lề của các thợ mỏ thủ công tại khu vực hạ Sahara ở châu Phi và xem xét cách họ được tích hợp vào những thay đổi trong lĩnh vực khoáng sản trong bối cảnh hội nhập thể chế và pháp lý. Với ý tưởng về việc khai thác kim cương và vàng ở Tanzania, khái niệm về sự loại trừ xã hội được sử dụng để khám phá những hậu quả của việc bị marginal hóa đối với quyền tiếp cận tài nguyên khoáng sản của người dân và khả năng sinh kế từ việc khai thác thủ công. Vì những bất bình đẳng và hình thức phân biệt hiện có bị nhà nước Tanzania bỏ qua, việc hợp thức hóa các quyền khai thác khoáng sản làm xói mòn các mối quan hệ xã hội và quyền lực, từ đó duy trì quyền tiếp cận tài nguyên bất bình đẳng. Bài viết làm nổi bật tính phức tạp của các quá trình này và chỉ ra rằng, trong khi việc tích hợp pháp lý có thể mang lại lợi ích cho các nhóm người giàu có hơn, những người phù hợp với mô hình của một 'thợ mỏ nhỏ quy mô doanh nghiệp', thì đối với những người khác, việc bị tích hợp bất lợi góp phần vào sự phụ thuộc về kinh tế xã hội, sự bóc lột và sự không an toàn. Để vấn đề marginality được giải quyết trong các quá trình hội nhập, cần phải công nhận sự tồn tại của các hình thức tổ chức, thể chế và mối quan hệ địa phương, những điều này là nền tảng cho bất bình đẳng và phân biệt.