Alpha-synuclein trong nước bọt (dạng tổng và oligomer): biomarker tiềm năng trong bệnh Parkinson
Tóm tắt
Bệnh Parkinson (PD) là một trong những bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến nhất của hệ thần kinh trung ương (CNS). Alpha-synuclein (A-syn) đóng vai trò quan trọng trong quá trình bệnh lý của PD. Mối liên hệ chặt chẽ giữa các tuyến nước bọt và CNS có thể khiến sự tiết A-syn trong nước bọt trở thành các biomarker hữu ích cho PD.
Để nghiên cứu nồng độ A-syn trong nước bọt ở một nhóm bệnh nhân PD người Ai Cập và để đối chiếu các nồng độ A-syn này với dữ liệu lâm sàng và mức độ nghiêm trọng của bệnh nhân.
Hai mươi lăm bệnh nhân PD và 15 đối tượng khỏe mạnh có cùng độ tuổi và giới tính, như một nhóm đối chứng, đã được tuyển chọn. Đánh giá bệnh nhân PD được thực hiện bằng Thang điểm Đánh giá Bệnh Parkinson Đơn nhất (UPDRS) và thang điểm Hoehn và Yahr đã được điều chỉnh (HYS). Mẫu nước bọt được phân tích bằng kỹ thuật xét nghiệm miễn dịch enzyme liên kết (ELISA) cho A-syn tinh khiết tổng và A-syn oligomer (A-synolig).
Có sự tăng đáng kể về nồng độ A-synolig và tỷ lệ A-synolig/tổng A-syn, cùng với sự giảm nồng độ A-syn tổng ở bệnh nhân PD. Một sự gia tăng đáng kể về nồng độ A-synolig được phát hiện ở những bệnh nhân có triệu chứng đờ đẫn và cứng cơ như triệu chứng chính. Ngoài ra, có sự tương quan tích cực đáng kể giữa nồng độ A-synolig và thời gian mắc bệnh. Không tìm thấy sự tương quan đáng kể giữa nồng độ A-syn và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Từ khóa
#bệnh Parkinson #alpha-synuclein #biomarker #nước bọt #nồng độ #nghiên cứu lâm sàngTài liệu tham khảo
Oikonomou E, Paparrigopoulos T. Neuropsychiatric manifestations in Parkinson’s disease. Psychiatriki. 2015;26(2):116–30.
Atik A, Stewart T, Zhang J. Alpha-synuclein as a biomarker for Parkinson’s disease. Brain Pathol. 2016;26(3):410–8.
Fauvet B, Mbefo K, Fares B, Desobry C, Michael S, Ardah T, et al. α-Synuclein in central nervous system and from erythrocytes, mammalian cells, and Escherichia coli exists predominantly as disordered monomer. J Biol Chem. 2012;287:15345–64.
Vekrellis K, Xilouri M, Emmanouilidou E, Rideout J, Stefanis L. Pathological roles of α-synuclein in neurological disorders. Lancet Neurol. 2011;10:1015–25.
Roberts L, Brown R. Seeking a mechanism for the toxicity of oligomeric α-synuclein. Biomolecules. 2015;5(2):282–305.
Beach G, Adler H, Sue I, Vedders L, Lue L, White Iii L, et al. Multi-organ distribution of phosphorylated α-synuclein histopathology in subjects with Lewy body disorders. Acta Neuropathol. 2010;119(6):689–702.
Cersosimo M, Perandones C, Micheli F, Raina G, Beron A, Nasswetter G, et al. Alpha-synuclein immunoreactivity in minor salivary gland biopsies of Parkinson's disease patients. Mov Disord. 2011;26(1):188–90.
Devic I, Hwang H, Edgar S, Izutsu K, Presland R, Pan C, et al. Salivary a-synuclein and DJ-1: potential biomarkers for Parkinson’s disease. Brain. 2011;134:e178.
Vivacqua G, Latorre A, Suppa A, Nardi M, Pietracupa S, Mancinelli R, et al. Abnormal salivary total and oligomeric alpha-synuclein in Parkinson's disease. PLoS One. 2016;11(3):e0151156.
Bougea A, Koros C, Stefanis L. Salivary alpha-synuclein as a biomarker for Parkinson’s disease: a systematic review. J Neural Transm (Vienna). 2019;126(11):1373–82.
Hughes A, Daniel S, Blankson S, Lees A. A clinicopathologic study of 100 cases of Parkinson’s disease. Arch Neurol. 1993;50(2):140–8.
Goetz CG, Fahn S, Martinez-Martin P, Poewe W, Sampaio C, Stebbins GT. Movement Disorder Society-sponsored revision of the Unified Parkinson’s Disease Rating Scale (MDS-UPDRS): process, format, and clinimetric testing plan. Mov Disord. 2007;22(1):41–7.
Goetz CG, Poewe W, Rascol O, Sampaio C, Stebbins GT, Counsell C, et al. Movement Disorder Society Task Force report on the Hoehn and Yahr staging scale: status and recommendations. Mov Disord. 2004;19(9):1020–8.
Jankovic J, McDermott M, Carter J, Gauthier S, Goetz C, Golbe L, et al. Variable expression of Parkinson’s disease: a base-line analysis of the DATATOP cohort. The Parkinson Study Group. Neurology. 1990;40(10):1529–34.
Tomlinson CL, Stowe R, Patel S, Rick C, Gray R, Clarke CE. Systematic review of levodopa dose equivalency reporting in Parkinson's disease. Mov Disord. 2010;25(15):2649–53.
El-Agnaf M, Salem A, Paleologou E, Curran D, Gibson J, Court A, et al. Detection of oligomeric forms of alpha-synuclein protein in human plasma as a potential biomarker for Parkinson’s disease. FASEB J. 2006;20(3):419–25.
Tokuda T, Qureshi M, Ardah M, Varghese S, Shehab S, Kasai T, et al. Detection of elevated levels of alpha-synuclein oligomers in CSF from patients with Parkinson disease. Neurology. 2010;75:1766–72.
Park M, Cheon S, Bae H, Kim S, Kim J. Elevated levels of α-synuclein oligomer in the cerebrospinal fluid of drug-naïve patients with Parkinson’s disease. J Clin Neurol. 2011;7(4):215–22.
Bengoa-Vergniory N, Roberts R, Wade-Martins R, Alegre-Abarrategui J. Alpha-synuclein oligomers: a new hope. Acta Neuropathol. 2017;134(6):819–38.
Fairfoul G, McGuire L, Pal S, Ironside J, Neumann J, Christie S, et al. Alpha-synuclein RT-QuIC in the CSF of patients with alpha-synucleinopathies. Ann Clin Transl Neurol. 2016;3:812–7.
Farah R, Haraty H, Salame Z, Fares Y, Ojcius DM, Said SN. Salivary biomarkers for the diagnosis and monitoring of neurological diseases. Biomed J. 2018;41(2):63–87.
Paulus W, Jellinger K. The neuropathologic basis of different clinical subgroups of Parkinson’sdisease. J Neuropathol Exp Neurol. 1991;50(6):743–55.
Malec-Litwinowicz M, Plewka A, Plewka D, Bogunia E, Morek M, Szczudlik A, et al. The relation between plasma α-synuclein level and clinical symptoms or signs of Parkinson’s disease. Neurol Neurochir Pol. 2018;52(2):243–51.
Shi M, Zabetian P, Hancock M, Ginghina C, Hong Z, Yearout D, et al. Significance and confounders of peripheral DJ-1 and alpha-synuclein in Parkinson’s disease. Neurosci Lett. 2010;480:78–82.
Winner B, Jappelli R, Maji S, Desplats A, Boyer L, Aigner S, et al. In vivo demonstration that alpha-synuclein oligomers are toxic. Proc Natl Acad Sci USA. 2011;108(10):4194–9.
Helwig M, Klinkenberg M, Rusconi R, Musgrove R, Majbour N, El-Agnaf O, et al. Brain propagation of transduced α-synuclein involves non-fibrillar protein species and is enhanced in α-synuclein null mice. Brain. 2016;139(3):856–70.
Caughey B, Lansbury P. Protofibrils, pores, fibrils, and neurodegeneration: separating the responsible protein aggregates from the innocent bystanders. Annu Rev Neurosci. 2003;26:267–98.
Parkkinen L, Pirttilä T, Tervahauta M, Alafuzoff I. Widespread and abundant alpha-synuclein pathology in a neurologically unimpaired subject. Neuropathology. 2005;25(4):304–14.
Frigerio R, Fujishiro H, Ahn T, Josephs K, Maraganore D, DelleDonne A, et al. Incidental Lewy body disease: do some cases represent a preclinical stage of dementia with Lewy bodies? Neurobiol Aging. 2011;32(5):857–63.
Colosimo C, Hughes A, Kilford L, Lees A. Lewy body cortical involvement may not always predict dementia in Parkinson’s disease. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2003;74:852–6.
Parkkinen L, Pirttila T, Alafuzoff I. Applicability of current staging/categorization of alpha-synuclein pathology and their clinical relevance. Acta Neuropathol. 2008;115(4):399–407.
Gaig C, Martí M, Ezquerra M, Cardozo A, Rey M, Tolosa E. G2019S LRRK2 mutation causing Parkinson’s disease without Lewy bodies. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2007;78(6):626–8.
Cookson M, Hardy J, Lewis P. Genetic neuropathology of Parkinson’s disease. Int J Clin Exp Pathol. 2008;1(3):217–31.