Nội dung được dịch bởi AI, chỉ mang tính chất tham khảo
Bằng chứng mới về công nghệ luyện kim đồng thời kỳ Sắt tại bán đảo Iberia phía tây nam: thỏi và hiện vật từ Cabeço Redondo (Bồ Đào Nha)
Tóm tắt
Các công trình khảo cổ tại Cabeço Redondo (miền nam Bồ Đào Nha), nằm trong lưu vực sông Guadiana, đã xác định được nền tảng của một công trình kiến trúc đồ sộ cùng những hiện vật gốm sứ và kim loại phù hợp với bối cảnh hậu-Orientalizing thuộc thế kỷ thứ sáu-thứ năm trước Công nguyên tại bán đảo Iberia phía tây nam. Các mảnh vụn kim loại liên quan đến công nghệ luyện kim dựa trên đồng bao gồm một bộ sưu tập đáng kể các thỏi, cục và hạt kim loại nhỏ, với điểm nhấn là một thỏi kim loại plano-convex lớn, trong khi các hiện vật bao gồm công cụ, dụng cụ nhỏ, trang sức và thanh kim loại. Một nghiên cứu về hóa học và cấu trúc vi mô liên quan đến micro-EDXRF, kính hiển vi quang học và SEM-EDS đã cung cấp một số câu trả lời về hoạt động đúc và xác định thành phần cũng như quy trình gia công hậu đúc của các hiện vật. Hầu hết các mảnh vụn kim loại chủ yếu là đồng tinh khiết (> 99 wt% Cu), mặc dù một số ví dụ chứng tỏ việc sử dụng đồng thau và đồng thau có chì tại xưởng luyện kim Cabeço Redondo. Ngoại trừ một vài món đồ bằng đồng, bộ sưu tập hiện vật chủ yếu cho thấy các hợp kim đồng thau có thiếc thấp (7.6 ± 3.9 wt% Sn) và hợp kim đồng thau có chì (7.7 ± 4.4 wt% Sn và 6.0 ± 3.4 wt% Pb). Quá trình chế tạo các hiện vật bằng đồng và đồng thau nhị phân bao gồm các kỹ thuật đập và tôi kim loại, trong khi các sản phẩm đồng thau có chì thường không trải qua công việc gia công sau đúc, điều này cho thấy một mối quan hệ rõ ràng giữa chức năng, thành phần và quy trình chế tạo. Các đặc điểm của các mảnh vụn kim loại và hiện vật sau đó đã được so sánh với những đặc điểm của các địa điểm đồng thời trong khu vực này để tích hợp bằng chứng kim loại học của Cabeço Redondo vào mô hình công nghệ của bán đảo Iberia phía tây nam trong giữa thiên niên kỷ đầu tiên trước Công nguyên.
Từ khóa
#kim loại học #đồng thau #tuổi Sắt #Cabeço Redondo #Bồ Đào NhaTài liệu tham khảo
Amo M (1978) El Castañuelo. Un poblado céltico en la provincia de Huelva. Huelva Arqueológica 4:299–342
Antunes AS (2009) Um conjunto cerâmico da Azougada. Em torno da Idade do Ferro Pós-Orientalizante da margem esquerda do Baixo Guadiana (O Arqueólogo Português, Suplemento 5) Museu Nacional de Arqueologia, Lisboa
Antunes AS (2017) A Azougada (Moura) e o sistema metrológico da Idade do Ferro Pós-Orientalizante do Baixo e Médio Guadiana. In Arnaud JM, Martins A (ed) Arqueologia em Portugal – Estado da Questão. Associação dos Arqueólogos Portugueses, Lisboa, pp 907–928
Aragón E, Montero-Ruiz I, Polzer ME, van Duivenvoorde W (2022) Shipping metal: characterisation and provenance study of the copper ingots from the Rochelongue underwater site (seventh-sixth century BC), West Languedoc. France J Archaeol Sci Rep 41:103286. https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2021.103286
Arruda AM (2019) Phoenicians in Portugal. In: López-Ruiz C, Doak BR (eds) The Oxford handbook of the Phoenician and Punic Mediterranean. Oxford University Press, Oxford, pp 603–616
Baptista P, Montero Ruiz I, Silva RC, Silva AR, Vilaça R (2019–2020) Do Bronze ao Ferro na Cova da Beira: novos dados sobre a Quinta da Samaria (Fundão/Covilhã). Eburobriga 10:49–60.
Begemann F, Schmitt-Strecker S, Pernicka E, Lo Schiavo F (2001) Chemical composition and lead isotopy of copper and bronze from Nuragic Sardinia. Eur J Archaeol 4(1):43–85. https://doi.org/10.1177/146195710100400102
Bronk H, Rohrs S, Bjeoumikhov A, Langhoff N, Schmalz J, Wedell R, Gorny HE, Herold A, Waldschlager U (2001) ArtTAX - a new mobile spectrometer for energy-dispersive micro X-ray fluorescence spectrometry on art and archaeological objects. Fresenius J Anal Chem 371:307–316. https://doi.org/10.1007/s002160100989
Cardoso J, Soares R (2013) Faunas mamalógicas do sítio pós-orientalizante do Cabeço Redondo (Sobral da Adiça, Moura). Escavações de 2011. Al-Madan II Série 18:87–92
Celestino Pérez S (1996) El palacio-santuario de Cancho Roano V, VI y VII. Los sectores Oeste, Sur y Este. Museo Arqueológico Provincial de Badajoz, Madrid
Celestino Pérez S, Jiménez Ávila J (1993) El Palacio-Santuario de Cancho Roano IV. El sector Norte. Bartolome Gil de Santacruz, Badajoz
Celestino Pérez S, Rodríguez González E (2019) Un espacio para el sacrificio: el patio del yacimiento tartésico de Casas del Turuñuelo (Guareña, Badajoz). Complutum 30(2):341–364. https://doi.org/10.5209/cmpl.66337
Chernykh EN, Prusakov BA, Katkova LV (1998) A study of ancient copper. Met Sci Heat Treat 40(9–10):368–373. https://doi.org/10.1007/BF02466242
Emanuel JP (2019) Seafaring and shipwreck archaeology. In: López-Ruiz C, Doak BR (eds) The Oxford handbook of the Phoenician and Punic Mediterranean. Oxford University Press, Oxford, pp 423–433
Farci C, Martinón-Torres M, González Álvarez D (2017) Bronze production in the Iron Age of the Iberian Peninsula: the case of El Castru, Vigaña (Asturias, NW Spain). J Archaeol Sci Rep 11:338–351. https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2016.12.009
García Alén A (1968) Los braceletes de Lamela (Silleda). El Museo de Pontevedra XXII: 33–35
García-Bellido MP (2003) Los ponderales y sus funciones económica y religiosa. In Celestino Pérez S (ed) Cancho Roano VIII-IX. Los Materiales Arqueológicos I-II, Vol 2. Instituto de Arqueología de Mérida, Mérida, pp 193–210
Giumlia-Mair AR (1992) The composition of copper-based small finds from a west Phoenician settlement site and from Nimrud compared with that of contemporary Mediterranean small finds. Archaeometry 34(1):107–119. https://doi.org/10.1111/j.1475-4754.1992.tb00480.x
Gómez Ramos P (1993) Tipologia de lingotes de metal y su hallazgo en los depósitos del Bronce Final de la Peninsula Ibérica. Cuad De Prehistoria y Arqueologia De La Universidad Autonoma De Madrid 20:73–105
Hauptmann A, Maddin R, Prange M (2002) On the structure and composition of copper and tin ingots excavated from the shipwreck of Uluburun. Bull Am Sch Orient Res 328:1–30. https://doi.org/10.2307/1357777
Hauptmann A, Laschimke R, Burger M (2016) On the making of copper oxhide ingots: evidence from metallography and casting experiments. Archaeol Anthropol Sci 8:751–761. https://doi.org/10.1007/s12520-015-0255-2
Jiménez Ávila J (2002) La Toréutica Orientalizante en la Península Ibérica. Real Academia de la Historia, Madrid
Lima JF (1988) Monografia Arqueológica do Concelho de Moura. Câmara Municipal de Moura, Moura
Mataloto R (2004) Um “monte” da Idade do Ferro na Herdade da Sapatoa. Ruralidade e povoamento no 1º Milénio a.C. do Alentejo Central (Trabalhos de Arqueologia, 37) Universidade de Lisboa, Lisboa
Montero-Ruiz I, Gómez Ramos P, Rovira Lloréns S (2003) Aspectos de la metalurgia orientalizante en Cancho Roano. In Celestino Pérez S (ed) Cancho Roano VIII-IX. Los materiales arqueológicos I-II, Vol 2. Instituto de Arqueología de Mérida, Mérida, pp 193–210
Montero-Ruiz I, Santos M, Rovira Hortalà MC, Renzi M, Murillo-Barroso M, Hunt M, Gener M, Castanyer P (2010–2011) Lingotes plano-convexos de cobre en la primera mitad del I milenio AC en la Península Ibérica. Boletín de la Asociación Española de Amigos de la Arqueología. 46:99–119. http://hdl.handle.net/10261/44964
Montes-Landa J, Montero-Ruiz I, Masoliver PC, Retolaza MS, Trilla JT, Martinón-Torres M (2020) Traditions and innovations: versatility of copper and tin bronze making recipes in Iron Age Emporion (L’Escala, Spain). Archaeol Anthropol Sci 12:124. https://doi.org/10.1007/s12520-020-01081-7
Neville A (2007) Mountains of silver and rivers of gold: the Phoenicians in Iberia. Oxbow Books, Oxford
Pulak C (2000) The cargo of copper and tin ingots from the Late Bronze Age shipwreck at Uluburun. In Yalçin Ü (ed) Anatolian Metal I, Der Anschnitt. Beiheft 13, Deutsches Bergbau-Museum, Bochum.
Rademakers FW, Farci C (2018) Reconstructing bronze production technology from ancient crucible slag: experimental perspectives on tin oxide identification. J Archaeol Sci Rep 18:343–355. https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2018.01.020
Rehren T (1991) Selenium and tellurium in Mediterranean copper ingots. In: Gale NH (ed) Studies in Mediterranean Archaeology, vol XC. Bronze Age Trade in the Mediterranean. Paul Åströms Förlag, Rewley House, Oxford, pp 240–248
Renzi M, Rovira S (2015) Las metalurgias fenicias en el mediterráneo. In: Ballesta López JM (ed) PHICARIA III. Universidad Popular de Mazarrón, Mazarrón, Minería y metalurgia en el Mediterráneo y su periferia oceánica, pp 114–127
Renzi M, Montero-Ruiz I, Bode M (2009) Non-ferrous metallurgy from the Phoenician site of La Fonteta (Alicante, Spain): a study of provenance. J Archaeol Sci 36:2584–2596. https://doi.org/10.1016/j.jas.2009.07.016
Renzi M (2013) La Fonteta (Guardamar del Segura, Alicante) y la metalurgia fenicia de época arcaica en la Península Ibérica (PhD Thesis). Universidad Complutense de Madrid, Madrid
Rodríguez Díaz A (2004) El edificio protohistórico de “La Mata” (Campanario, Badajoz) y su estudio territorial. Universidad de Extremadura, Cáceres
Rovira S (2007) La producción de bronces en la Prehistoria. In: Molerai Marimon J, Farjasi Silva J, Rourai Grabulosa P, Pradelli Cara T (eds) Avances en Arqueometría 2005. Universitat de Girona, Girona, Actas VI Congreso Ibérico de Arqueometría, pp 21–35
Rovira S (2008) Aspectos metalúrgicos del yacimiento orientalizante de Medellín. Almagro Gorbea M, Lorrio AJ, Mederos A. Torres M. La necrópolis de Medellín. II. Estudio de los Hallazgos. Real Academia de la Historia, Madrid, pp 847–852
Rovira S, Montero I, Ortega J, Jiménez Ávila J (2005) Bronce y trabajo del bronce en el poblado orientalizante de “El Palomar” (Oliva de Mérida, Badajoz). Anejos de AEspA XXXV:1231–1240.
Rovira S, Montero-Ruiz I, Renzi M (2009) Experimental co-smelting to copper-tin alloys. In Kienlin TL, Roberts BW (eds) Metals and Societies. Studies in Honour of Barbara S. Ottoway. Rudolf Habelt, Bonn, pp 407–420.
Sabatini S, Lo Schiavo F (2020) Late Bronze Age metal exploitation and trade: Sardinia and Cyprus. Mater Manuf Process 35(13):1501–1518. https://doi.org/10.1080/10426914.2020.1758329
Schiavon N, Celauro A, Manso M, Brunetti A, Susanna F (2013) Iron-Age bronze statuettes in southern Portugal: combining archaeological data with EDXRF and BSEM+EDS to assess provenance and production technology. Appl Phys A 113:865–875. https://doi.org/10.1007/s00339-013-7747-7
Soares R (2017) A cerâmica grafitada e o seu contexto, entre a margem esquerda do Guadiana e a Serra de Aracena. Onoba 5:171–193. https://doi.org/10.33776/onoba.v0i5.3130
Soares R (2021) Balanço de 8 anos de investigação sobre a Idade do Ferro no Concelho de Moura. Lacant 1:7–38
Soares RM, Soares AMM (2016) O Cabeço Redondo (Moura). Um edifício monumental e singular na margem esquerda do Guadiana. In Jiménez Ávila J (ed) Sidereum Ana III. El Río Guadiana y Tartessos. Consorcio de la Ciudad Monumental de Mérida, Mérida, pp 421–441
Soares R, Valério P, Soares AM, Araújo MF (2013) Rodas de oleiro no Pós-Orientalizante. Primeiros achados em territorio português no Cabeço Redondo (Sobral da Adiça, Moura). In Jiménez Ávila J, Bustamante M, García Cabezas M (ed) Actas del VI Encuentro de Arqueología del Suroeste Peninsular. Villafranca de los Barros, pp. 1133–1156
Soares RM (2012) O Cabeço Redondo. Um edifício da Idade do Ferro Pós-Orientalizante na Herdade do Metum (Moura). MSc thesis, Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa, Lisboa.
Valério P, Silva RJC, Araújo MF, Soares AMM, Barros L (2012) A multianalytical approach to study the Phoenician bronze technology in the Iberian Peninsula - a view from Quinta do Almaraz. Mater Charact 67:74–82. https://doi.org/10.1016/j.matchar.2012.02.020
Valério P, Soares AMM, Araújo MF, Silva RJC, Santos FJC (2013) The distinctive grave goods from Palhais (Beja, Portugal). New insights into the metallurgical evolution under Orientalizing influence in the southwestern end of Iberia. Trab de Prehist 70(2):361–371. https://doi.org/10.3989/tp.2013.12119
Valério P, Silva RJC, Soares AMM, Araújo MF, Gonçalves AP, Soares RM (2015) Combining X-ray based methods to study the protohistoric bronze technology in Western Iberia. Nucl Instrum Meth B 358:117–123. https://doi.org/10.1016/j.nimb.2015.06.011
Valério P, Araújo MF, Soares AMM, Alves LC, Soares RM, Melo L, Baptista L (2021) Early Iron Age copper-based funerary items from southern Portugal. Archaeol Anthropol Sci 13(7):114. https://doi.org/10.1007/s12520-021-01372-7
Vernet J, Ghiara G, Piccardo P (2019) Are tin oxides inclusions in early archaeological bronzes a marker of metal recycling? J Archaeol Sci Rep 24:655–662. https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2019.02.020
Wang Q, Strekopytov S, Benjamin WB (2018) Copper ingots from a probable Bronze Age shipwreck off the coast of Salcombe, Devon: Composition and microstructure. J Archaeol Sci 97:102–117. https://doi.org/10.1016/j.jas.2018.07.002
Yahalom-Mack N, Galili E, Segal I, Eliyahu-Behar A, Boaretto E, Shilstein S, Finkelstein I (2014) New insights into Levantine copper trade: analysis of ingots from the Bronze and Iron Ages in Israel. J Archaeol Sci 45:159–177. https://doi.org/10.1016/j.jas.2014.02.004