Late Neolithic/Early Bronze Age metallurgical practices at Limenaria, Thasos: evidence for silver and copper production

Bailey KC (1929) The elder Pliny’s chapters on chemical subjects, part I. Edward Arnold, London Bassiakos Y (2012) Πρώιμη παραγωγή χαλκού και αργύρου στα Λιμενάρια Θάσου: Μια τεχνολογική προσέγγιση, στο Σ. Παπαδόπουλος και Δ. Μαλαμίδου (εκδ.) Πρακτικά Ημερίδας Δέκα Χρόνια Ανασκαφική Έρευνα στον Προϊστορικό Οικισμό Λιμεναρίων Θάσου (ΥΠΠΟΤ-ΙΗ’ ΕΠΚΑ, Θεσσαλονίκη), pp 197–225 Bassiakos Y, Catapotis M (2006) Reconstruction of the copper-smelting process based on the analysis of ore and slag samples. In: Betancourt PP (ed) The Chrysokamino metallurgy workshop and its territory, vol 36. Hesperia Supplement, Princeton, pp 329–353 Bassiakos Y, Philaniotou O (2007) Early copper production on Kythnos: archaeological evidence and analytical approaches to the reconstruction of metallurgical process. In: Doonan RCP (ed) Metallurgy of the Early Bronze Age Aegean, Sheffield studies in Aegean archaeology, vol 7. Oxbow Books, Oxford, pp 19–56 Bassiakos Y, Kilikoglou V, Vassilaki-Grimani M, Grimanis AP (1990) Provenance studies of Theran lead. In: Hardy D et al (eds) Thera and the Aegean World III, vol 2. The Thera Foundation, London, pp 337–345 Bourgarit D. (2007) Chalcholithic copper smelting, In: LanNiece S, Hook D, Craddock P (eds) Metals and mines: studies in archaeometallurgy, Archetype Press and British Museum Press, pp 3–14 O’Brien (1994) Prehistoric copper mining in Europe 5500–500 BC. Oxford University Press, Oxford Catapotis M, Bassiakos Y, Papadatos Y (2011) Reconstructing early Cretan metallurgy: analytical results from the study of the metallurgical evidence from Kephala Petras, Siteia. In: Betancourt PP, Ferrence SC (eds) Metallurgy: understanding how, learning why, studies in honor of James D. Muhly. INSTAP Academic Press, Philadelphia, pp 69–78 Conophagos C (1980) Το Αρχαίο Λαύριο και η Ελληνική Τεχνική Παραγωγής Αργύρου. Αθήνα Εκδοτική Ελλάδος Craddock P (1989) The scientific investigation of early mining and metallurgy. In: Hederson J (ed) Scientific analysis in archaeology and its interpretation. Oxford University Press, Oxford, pp 178–212 Craddock PT (1995) Early metal mining and production. Smithsonian Institution Press, Washington D.C. Gale NH, Picard O, Barrandon N (1988) The archaic Thasian silver coinage. In Wagner GA, Weisgerber G (eds) Antike Edel und Buntmetallgewinnung auf Thasos, Der Anschnitt, Bochum, Bergbau-Museum, pp 212–222 Georgakopoulou M (2007) Metallurgical activities within Early Cycladic settlements: the case of Daskaleio-Kavos. In: Day PM, Doonan RCP (eds) Metallurgy of the Early Bronze Age Aegean, Sheffield studies in Aegean archaeology, vol 7. Oxbow Books, Oxford, pp 123–134 Georgakopoulou M, Bassiakos Y, Philaniotou O (2011) Seriphos surfaces: a study of copper slag heaps and copper sources in the context of Early Bronze Age metal production. Archaeometry 53(1):123–145 Grandjean Y (1999) Installations artisanales dans le quartier de la Porte du Silène, In Ch. Koukouli-Chrysanthaki, A. Muller and S. Papadopoulos (eds.) ‘Θάσος: Πρώτες Ύλες και Τεχνολογία από τους Προϊστορικούς Χρόνους ως Σήμερα’, Πρακτ. Διεθν. Συνεδρίου, Παρίσι, 161–169 Hauptmann A (2007) The Archaeometallurgy of copper. Evidence from Faynan Jordan. Springer, Berlin Hauptmann A, Pernicka E, Wagner GA (1988) Untersuchungen zur Prozesstechnik und zum Alter der fruhen Blei-Silbergewinnung auf Thasos. In Wagner GA, Weisgerber G (eds) Antike Edel und Buntmetallgewinnung auf Thasos, Der Anschnitt, Bhft 6, Bochum, Bergbau-Museum, 88–112 Hawthorne JG, Smith CS (1979) Theophilus: on divers arts. Dover, New York Hess K, Hauptmann A, Wright H, Whallon R (1998) Evidence of fourth millennium BC silver production at Fatmali-Kalecik, East Anatolia, in Rehren Th, Hauptmann A and Muhly J (eds) Metallurgica Antiqua, Der Anschnitt, Beiheft 8, 57–67 Kakavogianni O (2005) Εργαστήριο μεταλλουργίας αργύρου της Πρωτοελλαδικής Ι εποχής στα Λαμπρικά Κορωπίου’, Αρχαιολογία & Τέχνες, 94, 45–48 Kakavogianni O, Ntouni K, Nezeri F, Georgakopoulou M, Bassiakos Y (2006) Απόπειρα τεχνολογικής προσέγγισης της παραγωγής αργύρου και μολύβδου κατά την Τελική Νεολιθική και Πρωτοελλαδική Ι περίοδο στα Μεσόγεια, In Tasios TP and Palyvou C (eds) Proceedings of the 2nd International Conference on Ancient Greek Technology, Technical Chamber of Greece, Athens 77–83 Kakavogianni O, Douni K, Nezeri F (2008) Silver metallurgical finds dating from the end of the Final Neolithic period until the Middle Bronze Age in the area of Mesogeia, In Tzachili I (ed) Aegean Metallurgy in the Bronze Age, Proceedings of an International Symposium held at the University of Crete, Rethymnon, Greece, Ta Pragmata Publications, 49–61 Kongoli F, Yazawa A (2001) Liquidus surface of FeO-Fe2O3-SiO2-CaO slag containing Al2O3, MgO, and Cu2O at intermediate oxygen partial pressures. Metall Mater Trans 32B:583–592 Koukouli-Chrysanthaki C (1992) Πρωτοϊστορική Θάσος: Τα νεκροταφεία του οικισμού Καστρί. Δημοσιεύματα ΑΔ 45:692–697 Koukouli-Chrysanthaki Ch, Bassiakos Y (2003) ‘Non-slagging copper production of the 5th millennium: the evidence from the Neolithic settlement of Promachon-Topolnica (Eastern Macedonia, Greece)’ 8th European Association of Archaeologists Annual Meeting, (book of abstracts), 24–29 Sept., pp 193–194, Thessaloniki Koukouli-Chrysanthaki Ch, Weisgerber G (1999) ‘Prehistoric ochre mines on Thasos’, στο: Θάσος: Πρώτες Ύλες και Τεχνολογία από τους Προϊστορικούς Χρόνους ως Σήμερα, In Koukouli-Chrysanthaki Ch, Muller A, Papadopoulos S (eds) ‘Θάσος: Πρώτες Ύλες και Τεχνολογία από τους Προϊστορικούς Χρόνους ως Σήμερα’, Πρακτ. Διεθν. Συνεδρίου, Ecole Française d’ Athènes, IH EPKA, Paris, 129–144 Koukouli-Chrysanthaki C, Weisgerber G, Gialoglou G, Vavelidis M (1988) ‘Prähistorisher und junger Bergbau auf Eisenpigmente auf Thasos’, In Wagner GA and Weisgerber G (eds) Antike Edel- und Buntmetall- gewinnung auf Thasos, Der Anschnitt, Bhft 6, 241–244 Koukouli-Chrysanthaki Ch., Muller A. and Papadopoulos S. (1999) ‘Θάσος: Πρώτες Ύλες και Τεχνολογία από τους Προϊστορικούς Χρόνους ως Σήμερα’, Πρακτ. Διεθν. Συνεδρίου, Ecole Française d’ Athènes, IH EPKA, Paris Koukouli-Chrysanthaki C, Todorova H, Aslanis I, Vajsov I, Valla M (2007) Promachon-Topolnitsa: a Greek-Bulgarian archaeological project. In: Todorova H, Stefanovich M, Ivanov G (eds) Proceedings of the international symposium ‘Strymon Praehistoricus’. Gerda Henkel Stiftung, Sofia, pp 43–78 Kozelj T, Muller A (1988) La mine d’or de l’acropole de Thasos, In Wagner GA, Weisgerber G (eds) Antike Edel- und Buntmetallgewinnung auf Thasos, Der Anschnitt, Beiheft 6. Bochum: Bergbau Museum, 180–197 Mehofer M (2014) Metallurgy during the Chalcolithic and the beginning of the Early Bronze Age in Western Anatolia, In Horejs B, Mehofer M (eds) Western Anatolia before Troy, Proto-Urbanisation in the 4th millennium BC? Proceedings of the international symposium held at the Kunsthistorisches Museum Wien, Austrian Academy of Sciences Press, Vienna, 463–490 Muller A (1979) Le mine de l’acropole de Thasos, Thasiaca: Paris, Bull. Corresp. Hell. Suppl. V, 315–344 Muller A (2011) Les Minerais, le Marbre et le Vin, Aux Sources de la Prospérité Thasienne. Revue de Etudes Grecques 124:179–192 Nerantzis N, Papadopoulos S (2013) Reassessment and new data on the diachronic rela-tionship of Thasos Island with its indigenous metal resources: a review. Archaeol Anthropol Sci 5(3):183–196 Nerantzis N, Papadopoulos S (2016) Copper production during the Early Bronze Age at Aghios Antonios, Potos in Thasos, Ιn E. Photos-Jones in collaboration with Bassiakos Y, Filippaki E, Hein A, Karatasios I, Kilikoglou V, Kouloumpi E (eds) Proceedings of the 6th Symposium of the Hellenic Society for Archaeometry, BAR S2780, British Archaeological Reports Ltd, 89–94 Nerantzis N, Bassiakos Y, Papadopoulos S (2016) Copper metallurgy of the Early Bronze Age in Thasos, North Aegean. J Archaeol Sci Rep 7:574–580 Nerantzis N, Bassiakos Y, Georgakopoulou M, Filippaki E, Mastrotheodoros G (2017) Copper production in EBA Thasos: new finds and experimental simulation in the context of contemporaneous Aegean metallurgical practices. In: Montero Ruiz I, Perea A (eds) Archaeometallurgy in Europe IV, Bibliotheca Praehistorica Hispana Vol. XXXIII. Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, Instituto de Historia, Madrid, pp 115–125 Papadopoulos S (2008) Silver and copper production practices in the prehistoric settlement at Limenaria, Thasos. In Tzachili I (ed) Aegean metallurgy in the bronze age, Proceedings of an International Symposium held at the University of Crete, Rethymnon, Greece, Ta Pragmata Publications, 63–71 Papadopoulos S, Bechtsi A (2003) Ανασκαφικές και επιφανειακές έρευνες σε προϊστορικές θέσεις της Θάσου. Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 17:61–69 Papadopoulos S, Malamidou D (2008) Limenaria. A Neolithic and Early Bronze Age settlement at Thasos, North-East Aegean, Erkanal H, Hauptmann H, Sahoglu V, Tuncel R (eds) The Aegean in the Neolithic, Chalcolithic and the Early Bronze Age, Proceedings of the International Symposium at Urla-Izmir Oct 13–19 1997, Ankara University: Research Center for Maritime Archaeology (Ankusam), Publ. No. 1, 427–445 Papadopoulos S, Malamidou D (2012) Προϊστορικός Οικισμός Λιμεναρίων: Το χρονικό της Έρευνας. In: Papadopoulos S, Malamidou D (eds) Πρακτικά Ημερίδας Δέκα Χρόνια Ανασκαφική Έρευνα στον Προϊστορικό Οικισμό Λιμεναρίων Θάσου. ΥΠΠΟΤ-ΙΗ’ ΕΠΚΑ, Θεσσαλονίκη, pp 37–50 Pernicka E, Gentner W, Wagner GA, Vavelidis M, Gale NH (1981) Ancient lead and silver production on Thasos, Greece, Revue d’ Archéométrie, Suppl, 227–237 Pernicka E, Begemann F, Schmitt-Strecker S, Todorova H, Kuleff I (1997) Prehistoric copper in Bulgaria: its composition and provenance Eurasia Antiqua 3, 41–180 Pernicka E, Rehren Th, Schmitt-Strecker S (1998) Late Uruk silver production by cupellation at Habuba Kabira, Syria. In Rehren Th, Hauptmann A, Muhly J (eds) Metallurgica Antiqua, Der Anschnitt, Beiheft 8, 123–134 Photos E (1992) Late Bronze Age- Early Iron Age copper and iron slags from Kastri and Paliokastro on Thasos, In Koukouli-Chrysanthaki Ch (ed) Πρωτοϊστορική Θάσος, Τα νεκροταφεία του οικισμού Καστρί, Αθήνα, Δημοσιεύματα ΑΔ 45, 795–801 Radivojevic Μ, Rehren Τ (2016) Paint it black: the rise of metallurgy in the Balkans. J Archaeol Method Theory 23(1):200–237 Radivojevic M, Rehren T, Pernicka E, Sljivar D, Brauns M, Boric D (2010) On the origins of extractive metallurgy: new evidence from Europe. J Archaeol Sci 37:2775–2787 Renzi M (2013) La Metalurgia del Yacimiento Fenicio de La Fonteta (Guardamar de Segura, Alicante). CSIC, Madrid Renzi M, Montero-Ruiz I, Bode M (2013) Non-ferrous metallurgy from the Phoenician site of La Fonteta (Alicante, Spain): a study of provenance. J Archaeol Sci 36:2584–2596 Rovira S, Renzi M (2017) Early technologies for metal production in the Iberian Peninsula. Mater Manuf Process 32:756–764 Tsombos P, Zachos S (1999) Η γεωλογία της Θάσου και η σημασία της στην προσφορά ορυκτών πρώτων υλών, In Koukouli-Chrysanthaki Ch, Muller A, Papadopoulos S (eds) ‘Θάσος: Πρώτες Ύλες και Τεχνολογία από τους Προϊστορικούς Χρόνους ως Σήμερα’, Πρακτ. Διεθν. Συνεδρίου, Ecole Française d’ Athènes, IH EPKA, Paris, 15–24 Tylecote RF (1992) A History of Metallurgy (2nd Edition), London, Maney Publishing Vavelidis Μ (1984) Neue Beobachtungen zur Genese der schichtgebundenen Pb-Zn-(Fe-Ba-As-Ag-Cu) und der Au-Vorkommen auf Thasos (Nordgriechenland) mit einem Beitrag zur Geologie, Petrographie und zum Metamorphosegrad des Gesteinskomplexes der Insel, Diss. Universität Heidelberg, S.341 Vavelidis M, Gialoglou G, Pernicka E, Wagner GA (1988) Die Buntetall- und Eisen-Mangan-Lagerstätten von Thasos, In Wagner GA, Weisgerber G (eds) Antike Edel- und Buntmetall- gewinnung auf Thasos, Der Anschnitt, Bhft 6, 40–58 Villars P, Prince A, Okamoto H (1995) Handbook of ternary alloy phase diagrams, vol 3–10, ASM International, Materials Park, OH Voreadis G (1954) ‘Γεωλογικαί και κοιτασματολογικαί έρευναι εν Θάσω’ Έρευναι επί του Ορυκτού Πλούτου της Ελλάδος, ΙΙΙ, 227–282 Wagner GA, Weisgerber G (1988) ‘Antike Edel- und Buntmetall- gewinnung auf Thasos’, Der Anschnitt, Bhft 6 Wagner G.A., Pernicka E., Seeliger T.C., Lorenz I.B., Begemann F., Schmitt-Strecker S., Eibner C. and Öztunali Ö. (1986) ‘Geochemische und isotopische Charakteristika früher Rohstoffquellen für Kupfer, Blei, Silber und Gold in der Türkei’, Jahrb Röm-Germ Zentralmus Mainz, 33, 723–752 Wagner GA, Begemann F, Eibner C, Lutz J, Öztunali Ö, Pernicka E, Schmitt-Strecker S (1989) Archäometallurgische Untersuchungen an Rohstoffquellen des frühen Kupfers Ostanatoliens, Jahrb Röm.-Germ Zentralmus Mainz, 36, 637–686