Endothelin: 20 năm từ phát hiện đến liệu pháp
Tóm tắt
Kể từ khi được xác định là một peptide gây co mạch xuất phát từ tế bào nội mô vào năm 1988, endothelin-1, thành viên chính của họ peptide endothelin, đã nhận được sự quan tâm đáng kể trong khoa học y học cơ bản và y học lâm sàng, điều này được phản ánh qua hơn 20.000 bài báo khoa học về nghiên cứu endothelin trong 20 năm qua. Câu chuyện về endothelin là độc nhất, vì các chuỗi gene của receptor endothelin và các đối kháng receptor đầu tiên đã có sẵn chỉ trong 4 năm sau khi xác định được chuỗi peptide. Nghiên cứu lâm sàng đầu tiên trên bệnh nhân suy tim sung huyết được công bố chỉ 3 năm sau đó. Tuy nhiên, bất chấp bằng chứng thuyết phục từ các nghiên cứu thực nghiệm về vai trò bệnh sinh của endothelin trong sự phát triển, chức năng tế bào và bệnh tật, nhiều nghiên cứu lâm sàng ban đầu về đối kháng endothelin lại có kết quả tiêu cực. Trong nhiều nghiên cứu này, thiết kế nghiên cứu hoặc việc chọn lựa bệnh nhân không đủ. Ngày nay, đối với các bệnh như tăng huyết áp động mạch phổi, điều trị đối kháng endothelin đã trở thành hiện thực trong y học lâm sàng, và các nghiên cứu lâm sàng đang diễn ra đang đánh giá các chỉ định bổ sung, chẳng hạn như bệnh thận và ung thư. Hai mươi năm sau khi phát hiện ra endothelin, các chất ức chế của nó cuối cùng đã có mặt tại lĩnh vực lâm sàng và đang cung cấp cho chúng ta những lựa chọn mới để điều trị bệnh và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Các chỉ định trong tương lai có thể bao gồm tăng huyết áp động mạch kháng trị, bệnh thận có protein niệu, ung thư, và các bệnh về mô liên kết.
Từ khóa
Tài liệu tham khảo
Battistini B., 2006, Exp. Biol. Med. (Maywood), 231, 653
Bruzzi I., 1997, J. Nephrol., 10, 179
Carrier M., 1991, Am. J. Physiol., 261, H1791
De Mey J.G., 1982, J. Pharmacol. Exp. Ther., 222, 166
Dubin D., 1989, J. Vasc. Med. Biol., 1, 13
Dupuis J., 2000, Can. J. Cardiol., 16, 903
Gordon M.M., 1996, J. Rheumatol., 23, 788
Guo C., 1998, Circulation, 98, I-745
Honing, M.L.H., Bouter, P.K., Ballard, D.E., and Rabelink, T.J. 2000. ABT-627, a selective ETA-receptor anatagonist, reduces proteinuria in patients with diabetes mellitus.InRegulation of Vascular Tone in Humans by Endothelium-derived Mediators [thesis]. Utrecht, The Netherlands: Elinkwijk BV: pp. 89–102.
Kaisers U., 2008, Am. J. Physiol., 294, R601
Katoh T., 1990, Am. J. Physiol., 258, F397
Kelland N.F., 2006, Exp. Biol. Med. (Maywood), 231, 696
Opocensky M., 2004, Physiol. Res., 53, 581
Rubanyi G.M., 1994, Pharmacol. Rev., 46, 325
Vetter D., 2006, Exp. Biol. Med. (Maywood), 231, 857