Máy học là gì? Các công bố khoa học về Máy học
Máy học (Machine learning) là một nhánh của trí tuệ nhân tạo (AI) nghiên cứu về việc thiết kế và phát triển các thuật toán cho các hệ thống có khả năng tự học và cải thiện từ dữ liệu mà không cần lập trình cụ thể. Máy học giúp máy tính tự động học hỏi và phân tích dữ liệu để tạo ra các dự đoán hoặc đưa ra quyết định mà không cần được lập trình trực tiếp. Các ứng dụng của máy học có thể nằm trong các lĩnh vực như nhận diện giọng nói, nhận dạng hình ảnh, phân loại dữ liệu, dự đoán kết quả và hỗ trợ quyết định.
Máy học có ba dạng chính: học có giám sát (supervised learning), học không giám sát (unsupervised learning), và học bán giám sát (semi-supervised learning).
1. Học có giám sát: Trong học có giám sát, một nhãn đã biết trước được gán cho mỗi mẫu đào tạo để hướng dẫn quá trình học. Mục tiêu là xây dựng mô hình dự đoán một nhãn cho các dữ liệu mới. Ví dụ, trong bài toán phân loại ảnh, mỗi ảnh sẽ có nhãn đích như "mèo" hoặc "chó". Các thuật toán phổ biến trong học có giám sát bao gồm hồi quy tuyến tính, máy vector hỗ trợ (SVM), và mạng neural.
2. Học không giám sát: Trong học không giám sát, không có nhãn được cung cấp cho dữ liệu đầu vào. Mục tiêu của học không giám sát là tìm ra cấu trúc, mô hình hoặc nhóm dữ liệu. Ví dụ, trong phân cụm dữ liệu, thuật toán cố gắng nhóm các mẫu dữ liệu vào các cụm dựa trên đặc điểm chung của chúng. Các thuật toán phổ biến trong học không giám sát bao gồm K-means, Gaussian Mixture Models (GMM), và thuật toán Apriori.
3. Học bán giám sát: Là một sự kết hợp giữa học có giám sát và học không giám sát. Một phần dữ liệu có nhãn và một phần không có nhãn được sử dụng để huấn luyện mô hình. Mục tiêu là phát triển một mô hình có khả năng dự đoán nhãn cho các dữ liệu mới mà không cần nhãn đích cho tất cả các mẫu. Điều này hữu ích trong những tình huống khi việc gán nhãn dữ liệu tốn kém hoặc mất nhiều công sức.
Dưới đây là một số khái niệm chi tiết hơn liên quan đến máy học:
1. Tập dữ liệu (Dataset): Tập dữ liệu là tập hợp các mẫu dữ liệu mà mô hình máy học được huấn luyện hoặc kiểm tra. Mỗi mẫu dữ liệu trong tập dữ liệu có thể bao gồm nhiều đặc trưng (features) và một nhãn (label) đích (trong trường hợp học có giám sát).
2. Huấn luyện (Training): Quá trình huấn luyện là quá trình truyền thông tin từ tập dữ liệu huấn luyện vào mô hình máy học. Mô hình sẽ sử dụng các thuật toán và phương pháp để học từ dữ liệu và thích nghi với nó. Mục tiêu của quá trình huấn luyện là tìm ra các thông số và mô hình tối ưu nhất để dự đoán đúng các dữ liệu mới.
3. Mô hình (Model): Mô hình trong máy học là một hàm toán học hoặc một tập hợp các quy tắc mà máy tính sử dụng để dự đoán hoặc phân loại dữ liệu mới. Mô hình có thể đại diện cho một loại học tập cụ thể như hồi quy tuyến tính, cây quyết định, hoặc mạng neural, và cần được huấn luyện để phù hợp với mục tiêu xác định.
4. Đánh giá (Evaluation): Đánh giá là quá trình đo lường hiệu suất của mô hình trên tập dữ liệu kiểm tra hoặc tập dữ liệu không được sử dụng trong quá trình huấn luyện. Đánh giá thường sử dụng các thước đo như độ chính xác (accuracy), độ mất mát (loss), độ phân loại đúng (precision), độ phủ (recall), và F1 score để đánh giá mức độ hiệu quả của mô hình.
5. Học trực tuyến (Online learning): Học trực tuyến là một hình thức của máy học nơ-ron mà mô hình được huấn luyện liên tục trên dữ liệu khi dữ liệu mới được đưa vào. Điều này cho phép mô hình cập nhật và thích nghi với thông tin mới mà không cần phải huấn luyện lại từ đầu.
6. Đặc trưng (Features): Đặc trưng là các thuộc tính hoặc đặc điểm quan trọng của dữ liệu mà mô hình sử dụng để dự đoán hay phân loại. Việc chọn và rút trích đặc trưng quan trọng từ dữ liệu đầu vào có thể ảnh hưởng đến hiệu suất của mô hình.
7. Gán nhãn (Labeling): Gán nhãn là quá trình gắn nhãn hoặc phân loại các mẫu dữ liệu với nhãn đích hoặc các nhóm cụ thể. Gán nhãn dữ liệu là một công việc tốn kém và phải được thực hiện bởi con người, vì vậy sự tự động hóa gán nhãn là một lĩnh vực quan trọng trong máy học.
Thông qua việc áp dụng và phân tích dữ liệu, máy học hỗ trợ trong việc giải quyết các bài toán phức tạp và đưa ra dự đoán chính xác và đáng tin cậy.
Danh sách công bố khoa học về chủ đề "máy học":
- 1