Conceptual metaphor là gì? Các công bố khoa học về Conceptual metaphor

Conceptual metaphor là một khái niệm trong ngôn ngữ học và triết học mô tả việc sử dụng một khái niệm hoặc thể hiện một ý tưởng trừu tượng thông qua sự nhất quán với khái niệm hoặc ý tưởng khác nằm ở một lĩnh vực khác. Điều này đòi hỏi việc áp dụng các đặc điểm và tính chất của một khái niệm vào một khái niệm khác. Ví dụ phổ biến về conceptual metaphor là ý tưởng "thời gian là tiền bạc", trong đó thời gian được hiểu như là một nguồn tài nguyên có giá trị và có thể được tiêu tốn, tương tự như tiền bạc.
Conceptual metaphor được đề xuất bởi các nhà nghiên cứu ngôn ngữ học George Lakoff và Mark Johnson trong cuốn sách "Metaphors We Live By" vào năm 1980. Theo họ, conceptual metaphor là một cách để hiểu và tường thuật về các khái niệm trừu tượng bằng cách sử dụng các khái niệm và hình ảnh từ một lĩnh vực khác để mô tả chúng.

Các conceptual metaphor thường được hình thành từ một nguồn (source domain) và một đích (target domain). Source domain là một lĩnh vực có tính cụ thể và rõ ràng hơn, trong khi target domain là một lĩnh vực trừu tượng và khó hiểu hơn. Ví dụ, trong trường hợp của "thời gian là tiền bạc", thời gian đóng vai trò đích, trong khi tiền bạc đóng vai trò nguồn.

Các conceptual metaphor thường không chỉ đơn thuần là một cách diễn đạt dễ hiểu, mà nó có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ, thực thi hành động, và tạo ra ngôn ngữ. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các conceptual metaphor thông thường gắn kết với các mẫu suy nghĩ rộng hơn được gọi là "thể chế ngôn ngữ" (linguistic frames) và "khung kiến thức" (cognitive frames). Qua việc sử dụng chúng, chúng ta có thể hiểu và diễn đạt về các khía cạnh trừu tượng và phức tạp trong thế giới xung quanh chúng ta.

Một số conceptual metaphor phổ biến khác bao gồm "yêu là một cuộc hành trình", "kiến thức là ánh sáng", "xem rằng là hiểu", và "cuộc sống là một cuộc chơi". Mỗi conceptual metaphor mang đến một góc nhìn và một cách hiểu khác nhau về thế giới, và chúng có thể khác nhau đối với các nhóm ngôn ngữ và văn hóa khác nhau.