Cffdna là gì? Các công bố khoa học về Cffdna
cfDNA (cell-free DNA) là các đoạn DNA ngắn không được bảo vệ bởi màng tế bào, xuất hiện trong huyết tương và các dịch sinh học khác. Chúng có nguồn gốc từ quá trình chết tế bào hoặc tổn thương tế bào. cfDNA có giá trị trong y học, giúp chẩn đoán và theo dõi ung thư qua sinh thiết lỏng, xác định dị tật bẩm sinh không xâm lấn trong thai kỳ, và theo dõi bệnh lý di truyền cùng ghép tạng. Tuy tiềm năng lớn, cfDNA còn đối mặt thách thức như dễ phân hủy và nồng độ thấp, đòi hỏi kỹ thuật xử lý nhạy cảm và chính xác.
Tổng Quan về cfDNA (cell-free DNA)
DNA tự do trong huyết tương hay cfDNA (cell-free DNA) là một dạng DNA ngắn đoạn không được bảo vệ bởi màng tế bào, xuất hiện trong huyết tương và các dịch sinh học khác. cfDNA chủ yếu được phát hiện trong huyết tương máu và đã được chứng minh là có giá trị trong chẩn đoán ung thư, theo dõi sự phát triển của khối u, thai kỳ cũng như các bệnh lý khác.
Nguồn gốc và Đặc điểm của cfDNA
cfDNA chủ yếu có nguồn gốc từ quá trình chết tế bào theo chương trình (apoptosis) hoặc từ các tế bào bị tổn thương và giải phóng DNA ra môi trường ngoại bào. Ngoài ra, trong thai kỳ, cfDNA của thai nhi cũng có thể được tìm thấy trong huyết tương của người mẹ. cfDNA thường có kích thước nhỏ, trung bình khoảng 150 - 200 bp (base pair) và tồn tại với nồng độ rất thấp trong huyết tương.
Ứng Dụng của cfDNA trong Y học
Chẩn đoán và theo dõi ung thư
cfDNA đã được sử dụng như một dấu hiệu sinh học trong ung thư học. "Sinh thiết lỏng" theo dõi cfDNA giúp phát hiện sớm sự xuất hiện và tiến triển của khối u bằng cách tìm kiếm những đột biến đặc trưng hoặc thay đổi methyl hóa trong cfDNA.
Xác định rủi ro và dị tật bẩm sinh trong thai kỳ
cfDNA của thai nhi trong huyết tương của người mẹ được sử dụng để thực hiện xét nghiệm sàng lọc không xâm lấn các bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Down, mẹo và trisomy 18.
Theo dõi các bệnh lý di truyền và ghép tạng
cfDNA cũng được sử dụng để theo dõi bệnh lý di truyền và ghép tạng bằng cách định lượng các phiên bản cfDNA từ cơ quan cấy ghép để đánh giá tình trạng bài thải.
Các Thách Thức và Tiềm Năng của cfDNA
Mặc dù cfDNA mang đến nhiều cơ hội hứa hẹn, nhưng cũng tồn tại một số thách thức cần vượt qua. Trong số đó, việc thu thập và xử lý mẫu phải được thực hiện một cách chính xác vì cfDNA dễ bị phân hủy. Hơn nữa, nồng độ thấp và phân mảnh của cfDNA đòi hỏi các kĩ thuật nhạy cảm và chính xác để xác định rõ ràng.
Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ giải trình tự và phân tích sinh học, cfDNA là một lĩnh vực có tiềm năng lớn trong việc cải thiện chẩn đoán và điều trị y học cá nhân hóa, hứa hẹn mang lại lợi ích to lớn cho người bệnh.
Các bài báo, nghiên cứu, công bố khoa học về chủ đề cffdna:
- 1