Tạp chí Pháp luật và thực tiễn

Pháp luật Việt Nam đã có những điều chỉnh tích cực nhằm phát huy hiệu quả trong việc thiết lập nguyên tắc hoạt động của các chủ thể tham gia trong quan hệ tiêu dùng dịch vụ tài chính. Tuy nhiên, bên cạnh đó, quy định của pháp luật hiện hành vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập dẫn đến việc thực hiện pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng dịch vụ tài chính chưa đạt hiệu quả cao, ảnh hưởng không nhỏ đến người tiêu dùng. Trong phạm vi của bài viết này, tác giả đánh giá thực trạng pháp luật về các quy định liên quan đến vai trò của các chủ thể có liên quan trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dịch vụ tài chính, phương thức và biện pháp xử lý đối với hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dịch vụ tài chính. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về vấn đề này. 

Từ khi có Nghị định 67/2014/CP ngày 07 tháng 7 năm 2014 “về một số chính sách phát triển thủy sản”, ngư dân có điều kiện vay tiền mua, đóng tàu lớn để đánh bắt xa bờ, đồng thời ký kết hợp đồng bảo hiểm tàu cá với các doanh nghiệp bảo hiểm. Bên cạnh mặt tích cực, đã phát sinh nhiều tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm tàu cá. Nhìn chung, kết quả xét xử của các Tòa án đã kịp thời bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của ngư dân và các bên liên quan, nhưng còn nhiều vụ án bị kéo dài thời gian giải quyết hoặc bị xét xử nhiều lần, gây trở ngại cho ngư dân, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các bên tham gia hợp đồng bảo hiểm do phát sinh nhiều vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật. Từ thực tiễn làm công tác xét xử, tác giả nêu một số vướng mắc phát sinh trong giải quyết các vụ án tranh chấp hợp đồng bảo hiểm tàu cá theo Nghị định 67/2014/NĐ - CP và kiến nghị hướng tháo gỡ vướng mắc nhằm mục đích góp phần hoàn thiện quy định của pháp luật liên quan, giúp người dân, doanh nghiệp yên tâm đầu tư cho hoạt động khai thác thủy sản, tăng cường bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia.

Thương mại điện tử là hình thức kinh doanh ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Bên cạnh sự phát triển bùng nổ của hoạt động thương mại điện tử thì các vi phạm hành chính trong lĩnh vực này cũng ngày càng gia tăng. Trong khi đó, xử phạt vi phạm hành chính được xem là một trong những giải pháp tối ưu nhằm bảo đảm hiệu quả công tác đấu tranh, phòng chống các vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại điện tử. Bài viết này nhằm phân tích một số hạn chế, bất cập của quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại điện tử và đề xuất những giải pháp hoàn thiện.

Dẫn chiếu pháp luật và áp dụng pháp luật nước ngoài trong giải quyết tranh chấp dân sự có yếu tố nước ngoài được thực hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam, Bộ luật Tố tụng dân sự và Bộ luật Dân sự năm 2015 đã bổ sung các quy định liên quan tới áp dụng pháp luật nước ngoài và nghĩa vụ chứng minh nội dung pháp luật nước ngoài của các bên liên quan. Tuy nhiên, việc thiếu các quy định hướng dẫn chi tiết và hạn chế về kinh nghiệm xét xử đang gây khó khăn cho hoạt động tư pháp ở nước ta.

Trong bài viết này, tác giả phân tích làm rõ các quy định của pháp luật về xác lập quyền sở hữu đối với tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên. Đồng thời, bài viết cũng chỉ ra các bất cập và đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về xác lập quyền sở hữu đối với tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên.

Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án năm 2020 (Luật HGĐTTTA năm 2020) có hiệu lực ngày 01/01/2021. Theo đó, quy định thể chế có liên quan đến quá trình đối thoại trước khi Tòa án thụ lý vụ án hành chính được tiến hành bởi Hòa giải viên, đây được xem là phiên đối thoại có nhiều điểm khác biệt so với thủ tục đối thoại quy định tại Luật Tố tụng hành chính năm 2015 (Luật TTHC năm 2015). Từ đó, bài viết tập trung phân tích, chỉ ra một số bất cập có liên quan đến quá trình đối thoại quy định tại Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án năm 2020 và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện.

Giáo dục pháp luật thực hành (Clinical Legal Eduction - CLE) hình thành trong thực tiễn cải cách và đổi mới đào tạo cử nhân luật ở các nước trên thế giới. Từ chỗ ban đầu chỉ có một số quốc gia ứng dụng CLE trong đào tạo luật, đến nay CLE đã phát triển và nhân rộng ra trên phạm vi toàn cầu. Ở Việt Nam, với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, một số cơ sở đào tạo luật cũng đã bước đầu tiếp cận và ứng dụng phương pháp CLE trong đào tạo cử nhân luật. Tuy vậy, thực tiễn ở Việt Nam cho thấy rằng, CLE vẫn còn ở giai đoạn rất sơ khai và mang tính thử nghiệm, các giá trị và lợi ích của CLE đối với đào tạo luật chưa thực sự được bộc lộ rõ ràng và chứng minh. Bài viết nghiên cứu về CLE với tư cách là một phương pháp hỗ trợ cải tiến và nâng cao chất lượng  đào tạo luật và triển vọng áp dụng ở Việt Nam. Đây là một công trình dựa trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm CLE trên thế giới và thực tiễn xây dựng và vận hành các chương trình CLE ở Việt Nam.

Phi tập trung (Decentralisation) đã trở thành một hiện tượng phổ biến trên toàn thế giới.  Ở Việt Nam, phi tập trung đã được triển khai như là một phần quan trọng của công cuộc Đổi mới nhằm trao quyền nhiều hơn cho chính quyền địa phương. Các nghiên cứu về phi tập trung ngày càng phong phú, đa dạng với nhiều phương pháp, cách thức tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, hiểu biết có hệ thống của chúng ta về hiện tượng này còn khá hạn chế. Dựa trên phương pháp tiếp cận đa ngành, bài báo này trình bày khái quát quan niệm và các hình thức phi tập trung. Bài viết cũng trình bày một số lợi ích và bất lợi trong thực tế áp dụng chính sách phi tập trung ở nhiều quốc gia. Từ đó, tác giả rút ra một số gợi mở trong triển khai chính sách này ở Việt Nam thời gian tới.

Kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản là những biện pháp cưỡng chế Nhà nước được quy định trong Bộ luật Tố tụng Hình sự do Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án áp dụng đối với người bị buộc tội, bị can, bị cáo phạm tội mà Bộ luật Hình sự quy định có thể phạt tiền, bị tịch thu tài sản, để đảm bảo bồi thường thiệt hại và để đảm bảo thi hành án. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng các biện pháp này còn có nhiều quan điểm, cách hiểu khác nhau, có những khó khăn, vướng mắc khi áp dụng.

Bài viết trình bày các vấn đề sau đây: Thứ nhất, khái quát về mô hình thành phố trong thành phố để thấy đây là mô hình hay nhưng để xây dựng một cơ chế quản trị phù hợp là một thách thức liên quan đến pháp lý. Thứ hai, phân tích mô hình thành phố trong thành phố ở một số quốc gia đã có cách quản trị mô hình thành phố trong thành phố hiệu quả và thành công như Trung Quốc và Hoa Kỳ; Thứ ba, trình bày mô hình thành phố trong thành phố ở Việt Nam và một số gợi ý có liên quan như vấn đề về cơ sở pháp lý rõ ràng, một chính quyền với sự quản trị tốt và cộng đồng dân cư văn minh.