Sự phân bố lại cation do nhiệt trong fluor-elbaite và tourmaline chứa Fe

Physics and Chemistry of Minerals - Tập 46 Số 4 - Trang 371-383 - 2019
Bosi, Ferdinando1, Skogby, Henrik2, Hålenius, Ulf2
1Department of Earth Sciences, “Sapienza” University of Rome, Rome, Italy
2Department of Geosciences, Swedish Museum of Natural History, Stockholm, Sweden

Tóm tắt

Một loại fluor-elbaite giàu Fe đã được xử lý nhiệt trong không khí và môi trường hydrogen lên tới 800 °C để nghiên cứu những thay đổi tiềm năng trong trật tự Fe và Al tại các vị trí Y và Z được phối hợp với octahedron. Nhìn chung, dữ liệu thực nghiệm (cải tiến cấu trúc, vi phân tử electron và ion, Mössbauer, quang phổ hấp thụ hồng ngoại và quang học) cho thấy rằng xử lý nhiệt fluor-elbaite dẫn đến sự tăng trưởng của hàm lượng Fe tại vị trí Z được cân bằng bởi một sự gia tăng Al tại vị trí Y. Dựa trên nghiên cứu này và các nghiên cứu thực nghiệm trước đó về tourmaline chứa Fe–Mg–Al, có thể khẳng định rằng tỷ lệ trao đổi Fe–Mg–Al giữa các vị trí là đáng kể ở nhiệt độ khoảng 700–800 °C. Xử lý nhiệt dẫn đến sự gia tăng khoảng 0.30 nguyên tử Fe mỗi đơn vị công thức tại vị trí Z, được bù đắp bởi sự gia tăng tương tự của (Mg + Al) tại vị trí Y, theo phương trình trao đổi YFe + Z(Mg + Al) → ZFe + Y(Mg + Al). Vì tên gọi của tourmaline dựa trên sự chiếm đóng của các ion tại mỗi vị trí cấu trúc, sự sắp xếp Fe–Mg–Al giữa các vị trí có thể xác định loài tourmaline. Điều này có nghĩa là cách gọi liên quan đến một thành phần nhất định có thể là một chức năng của lịch sử nhiệt của mẫu.

Từ khóa

#fluor-elbaite #tourmaline #phân bố cation #xử lý nhiệt #Fe–Mg–Al trao đổi

Tài liệu tham khảo

citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Linking Mössbauer and structural parameters in elbaite-schorl-dravite tourmalines; citation_author=GB Andreozzi, F Bosi, M Longo; citation_volume=93; citation_publication_date=2008; citation_pages=658-666; citation_doi=10.2138/am.2008.2721; citation_id=CR1 citation_journal_title=Mineral Mag; citation_title=Bond-valence constraints around the O1 site of tourmaline; citation_author=F Bosi; citation_volume=77; citation_publication_date=2013; citation_pages=343-351; citation_doi=10.1180/minmag.2013.077.3.08; citation_id=CR2 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Tourmaline crystal chemistry; citation_author=F Bosi; citation_volume=103; citation_publication_date=2018; citation_pages=298-306; citation_doi=10.2138/am-2018-6289; citation_id=CR3 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Crystal chemical relationships in the tourmaline group: Structural constraints on chemical variability; citation_author=F Bosi, S Lucchesi; citation_volume=92; citation_publication_date=2007; citation_pages=1054-1063; citation_doi=10.2138/am.2007.2370; citation_id=CR4 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Crystal chemistry of the elbaite-schorl series; citation_author=F Bosi, GB Andreozzi, M Federico, G Graziani, S Lucchesi; citation_volume=90; citation_publication_date=2005; citation_pages=1784-1792; citation_doi=10.2138/am.2005.1827; citation_id=CR5 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Fluor-elbaite, Na(Li1.5Al1.5)Al6(Si6O18)(BO3)3(OH)3F, a new mineral species of the tourmaline supergroup; citation_author=F Bosi, GB Andreozzi, H Skogby, AJ Lussier, Y Abdu, FC Hawthorne; citation_volume=98; citation_publication_date=2013; citation_pages=297-303; citation_doi=10.2138/am.2013.4285; citation_id=CR6 citation_journal_title=Mineral Mag; citation_title=Experimental evidence for partial Fe2+ disorder at the Y and Z sites of tourmaline: a combined EMP, SREF, MS, IR and OAS study of schorl; citation_author=F Bosi, GB Andreozzi, U Hålenius, H Skogby; citation_volume=79; citation_publication_date=2015; citation_pages=515-528; citation_doi=10.1180/minmag.2015.079.3.01; citation_id=CR7 citation_journal_title=Phys Chem Miner; citation_title=Atomic arrangements around the O3 site in Al- and Cr-rich oxy-tourmalines: a combined EMP, SREF, FTIR and Raman study; citation_author=F Bosi, H Skogby, P Lazor, L Reznitskii; citation_volume=42; citation_publication_date=2015; citation_pages=441-453; citation_doi=10.1007/s00269-015-0735-z; citation_id=CR8 citation_journal_title=Phys Chem Mineral; citation_title=Thermal stability of extended clusters in dravite: a combined EMP, SREF and FTIR study; citation_author=F Bosi, H Skogby, T Balić-Žunić; citation_volume=43; citation_publication_date=2016; citation_pages=395-407; citation_doi=10.1007/s00269-016-0804-y; citation_id=CR9 citation_journal_title=Contrib Mineral Petrol; citation_title=Thermally induced cation redistribution in Fe-bearing oxy-dravite and potential geothermometric implications; citation_author=F Bosi, H Skogby, U Hålenius; citation_volume=171; citation_publication_date=2016; citation_pages=47; citation_doi=10.1007/s00410-016-1259-3; citation_id=CR10 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Crystal chemistry of Al-V-Cr oxy-tourmalines from Sludyanka complex, Lake Baikal, Russia; citation_author=F Bosi, L Reznitskii, U Hålenius, H Skogby; citation_volume=29; citation_publication_date=2017; citation_pages=457-472; citation_doi=10.1127/ejm/2017/0029-2617; citation_id=CR11 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Crystal-chemical relations and classification problems of tourmalines belonging to the oxy-schorl–oxy-dravite–bosiite–povondraite series; citation_author=F Bosi, F Cámara, ME Ciriotti, U Hålenius, L Reznitskii, V Stagno; citation_volume=29; citation_publication_date=2017; citation_pages=445-455; citation_doi=10.1127/ejm/2017/0029-2616; citation_id=CR12 citation_journal_title=Lithos; citation_title=Late magmatic controls on the origin of schorlitic and foititic tourmalines from late-Variscan peraluminous granites of the Arbus pluton (SW Sardinia, Italy): crystal-chemical study and petrological constraints; citation_author=F Bosi, S Naitza, H Skogby, F Secchi, AM Conte, S Cuccuru, U Hålenius, N Rosa, P Kristiansson, EJC Nilsson, L Ros, GB Andreozzi; citation_volume=308–309; citation_publication_date=2018; citation_pages=395-411; citation_doi=10.1016/j.lithos.2018.02.013; citation_id=CR13 citation_journal_title=Phys Chem Mineral; citation_title=Experimental cation redistribution in the tourmaline lucchesiite, CaFe2 +3Al6(Si6O18)(BO3)3(OH)3O; citation_author=F Bosi, H Skogby, U Hålenius, M Ciriotti; citation_volume=45; citation_publication_date=2018; citation_pages=621-632; citation_doi=10.1007/s00269-018-0947-0; citation_id=CR14 citation_journal_title=Can Mineral; citation_title=The crystal chemistry of manganese-bearing elbaite; citation_author=PC Burns, DJ MacDonald, FC Hawthorne; citation_volume=32; citation_publication_date=1994; citation_pages=31-41; citation_id=CR15 citation_journal_title=Chem Geol; citation_title=Instrumental limitations for isotope ratios measurements with a Cameca IMS 3f ion microprobe: the example of H, B, S, Sr; citation_author=E Deloule, M Chaussidon, P Allé; citation_volume=101; citation_publication_date=1992; citation_pages=187-192; citation_id=CR16 citation_journal_title=Elements; citation_title=Tourmaline: a geologic DVD; citation_author=BL Dutrow, DJ Henry; citation_volume=7; citation_publication_date=2011; citation_pages=301-306; citation_doi=10.2113/gselements.7.5.301; citation_id=CR17 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Tetrahedrally coordinated boron in Al-rich tourmaline and its relationship to the pressure–temperature conditions of formation; citation_author=A Ertl, E Tillmanns, T Ntaflos, C Francis, G Giester, W Körner, JM Hughes, C Lengauer, M Prem; citation_volume=20; citation_publication_date=2008; citation_pages=881-888; citation_doi=10.1127/0935-1221/2008/0020-1869; citation_id=CR18 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Tourmaline of the elbaite-schorl series from the Himalaya Mine, Mesa Grande, California, USA: A detailed investigation; citation_author=A Ertl, GR Rossman, JM Hughes, D London, Y Wang, JA O’Leary, MD Dyar, S Prowatke, T Ludwig, E Tillmanns; citation_volume=95; citation_publication_date=2010; citation_pages=24-40; citation_doi=10.2138/am.2010.3271; citation_id=CR19 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Limitations of Fe2+ and Mn2+ site occupancy in tourmaline: evidence from Fe2+- and Mn2+-rich tourmaline; citation_author=A Ertl, U Kolitsch, MD Dyar, JM Hughes, GR Rossman, A Pieczka, DJ Henry, F Pezzotta, S Prowatke, CL Lengauer, W Körner, F Brandstatter, CA Francis, M Prem, E Tillmans; citation_volume=97; citation_publication_date=2012; citation_pages=1402-1416; citation_doi=10.2138/am.2012.4028; citation_id=CR20 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Li-bearing tourmalines in Variscan pegmatites from the Moldanubian nappes, Lower Austria; citation_author=A Ertl, R Schuster, JM Hughes, T Ludwig, H-P Meyer, F Finger, MD Dyar, K Ruschel, GR Rossman, U Klötzli, F Brandstätter, CL Lengauer, E Tillmanns; citation_volume=24; citation_publication_date=2012; citation_pages=695-715; citation_doi=10.1127/0935-1221/2012/0024-2203; citation_id=CR21 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Tetrahedral substitutions in tourmaline: a review; citation_author=A Ertl, DJ Henry, E Tillmanns; citation_volume=30; citation_publication_date=2018; citation_pages=465-470; citation_doi=10.1127/ejm/2018/0030-2732; citation_id=CR22 citation_journal_title=Can Mineral; citation_title=Crystal chemistry of tourmalines. I. Chemistry, compositional variations and coupled substitutions in the pegmatite dikes of the Cruzeiro mine, Minas Gerais, Brazil; citation_author=M Federico, GB Andreozzi, S Lucchesi, G Graziani, J César-Mendes; citation_volume=36; citation_publication_date=1998; citation_pages=415-431; citation_id=CR23 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Non-integral hybrid ions in tourmaline: buffering and geo-thermometry; citation_author=E Ferrow; citation_volume=21; citation_publication_date=2009; citation_pages=241-250; citation_doi=10.1127/0935-1221/2009/0021-1863; citation_id=CR24 citation_journal_title=Geochim Cosmochim Acta; citation_title=Redox processes of iron in the tourmaline structure: example of the high-temperature treatment of Fe3+-rich schorl; citation_author=J Filip, F Bosi, M Novák, H Skogby, J Tuček, J Čuda, M Wildner; citation_volume=86; citation_publication_date=2012; citation_pages=239-256; citation_doi=10.1016/j.gca.2012.02.031; citation_id=CR25 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Fe-tourmaline synthesis under different T and ƒO2 conditions; citation_author=Y Fuchs, M Lagache, J Linares; citation_volume=83; citation_publication_date=1998; citation_pages=525-534; citation_doi=10.2138/am-1998-5-612; citation_id=CR26 citation_journal_title=Mineral Mag; citation_title=First accurate location of two proton sites in tourmaline: a single-crystal neutron diffraction study of oxy-dravite; citation_author=GD Gatta, F Bosi, GJ McIntyre, H Skogby; citation_volume=78; citation_publication_date=2014; citation_pages=681-692; citation_doi=10.1180/minmag.2014.078.3.15; citation_id=CR27 citation_journal_title=Phys Chem Mineral; citation_title=Infrared and electron microprobe analysis of tourmalines; citation_author=T Gonzalez-Carreño, M Fernandez, J Sanz; citation_volume=15; citation_publication_date=1988; citation_pages=452-460; citation_doi=10.1007/BF00311124; citation_id=CR28 citation_journal_title=Can Mineral; citation_title=Evolution of structural complexity in boron minerals; citation_author=ES Grew, SV Krivovichev, RM Hazen, G Hystad; citation_volume=54; citation_publication_date=2016; citation_pages=125-143; citation_doi=10.3749/canmin.1500072; citation_id=CR29 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Short-range atomic arrangements in minerals. I: the minerals of the amphibole, tourmaline and pyroxene supergroups; citation_author=FC Hawthorne; citation_volume=28; citation_publication_date=2016; citation_pages=513-536; citation_doi=10.1127/ejm/2016/0028-2538; citation_id=CR30 citation_journal_title=Contrib Mineral Petrol; citation_title=Tourmaline in a low grade clastic metasedimentary rock: an example of the petrogenetic potential of tourmaline; citation_author=DJ Henry, BL Dutrow; citation_volume=112; citation_publication_date=1992; citation_pages=203-218; citation_doi=10.1007/BF00310455; citation_id=CR31 citation_title=Metamorphic tourmaline and its petrologic applications; citation_inbook_title=Boron: mineralogy, petrology and geochemistry, reviews in mineralogy and geochemistry; citation_publication_date=1996; citation_pages=503-557; citation_id=CR32; citation_author=DJ Henry; citation_author=BL Dutrow; citation_publisher=Mineralogical Society of America, Chantilly citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Nomenclature of the tourmaline supergroup minerals; citation_author=DJ Henry, M Novák, FC Hawthorne, A Ertl, B Dutrow, P Uher, F Pezzotta; citation_volume=96; citation_publication_date=2011; citation_pages=895-913; citation_doi=10.2138/am.2011.3636; citation_id=CR33 citation_journal_title=Erratum Am Mineral; citation_author=DJ Henry, M Novák, FC Hawthorne, A Ertl, B Dutrow, P Uher, F Pezzotta; citation_volume=98; citation_publication_date=2013; citation_pages=524; citation_id=CR34 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Tetrahedral boron in natural and synthetic HP/UHP tourmaline: evidence from Raman spectroscopy, EMPA, and single-crystal XRD; citation_author=M Kutzschbach, B Wunder, D Rhede, M Koch-Müller, A Ertl, G Giester, W Heinrich, G Franz; citation_volume=101; citation_publication_date=2016; citation_pages=93-104; citation_doi=10.2138/am-2016-5341; citation_id=CR35 citation_journal_title=Monatsh Chemie; citation_title=Correlation of O-H stretching frequencies and O–H⋯O hydrogen bond lengths in minerals; citation_author=E Libowitzky; citation_volume=130; citation_publication_date=1999; citation_pages=1047-1059; citation_id=CR36 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Maruyamaite, K(MgAl2)(Al5Mg)Si6O18(BO3)3(OH)3O, a potassium-dominant tourmaline from the ultrahigh-pressure Kokchetav massif, northern Kazakhstan: description and crystal structure; citation_author=A Lussier, NA Ball, FC Hawthorne, DJ Henry, R Shimizu, Y Ogasawara, T Ota; citation_volume=101; citation_publication_date=2016; citation_pages=355-361; citation_doi=10.2138/am-2016-5359; citation_id=CR37 citation_journal_title=J Geol Soc; citation_title=On the occurrence and boron isotopic composition of tourmaline in (ultra)high-pressure metamorphic rocks; citation_author=HR Marschall, AV Korsakov, GL Luvizotto, L Nasdala, T Ludwig; citation_volume=166; citation_publication_date=2009; citation_pages=811-823; citation_doi=10.1144/0016-76492008-042; citation_id=CR38 citation_journal_title=Phys Chem Mineral; citation_title=Ferric iron in tourmaline; citation_author=SM Mattson, GR Rossman; citation_volume=11; citation_publication_date=1984; citation_pages=225-234; citation_doi=10.1007/BF00308137; citation_id=CR39 citation_journal_title=Phys Chem Mineral; citation_title=Fe2+-Fe3+ interactions in tourmaline; citation_author=SM Mattson, GR Rossman; citation_volume=14; citation_publication_date=1987; citation_pages=163-171; citation_doi=10.1007/BF00308220; citation_id=CR40 citation_journal_title=Eur J Mineral; citation_title=Oxidized tourmalines—a combined chemical, XRD and Mossbauer study; citation_author=A Pieczka, J Kraczka; citation_volume=16; citation_publication_date=2004; citation_pages=309-321; citation_doi=10.1127/0935-1221/2004/0016-0309; citation_id=CR41 citation_title=Quantitative analysis of homogeneous or stratified microvolumes applying the model “PAP”; citation_inbook_title=Electron Probe Quantitation; citation_publication_date=1991; citation_pages=31-75; citation_id=CR42; citation_author=JL Pouchou; citation_author=F Pichoir; citation_publisher=Plenum citation_journal_title=J Appl Cryst; citation_title=MossA: a program for analyzing energy-domain Mössbauer spectra from conventional and synchrotron sources; citation_author=C Prescher, C McCammon, L Dubrowinsky; citation_volume=45; citation_publication_date=2012; citation_pages=329-331; citation_doi=10.1107/S0021889812004979; citation_id=CR43 citation_title=SHELXL2013; citation_publication_date=2013; citation_id=CR44; citation_author=GM Sheldrick; citation_publisher=University of Göttingen citation_journal_title=Phys Chem Mineral; citation_title=Short-range order in tourmaline: a vibrational spectroscopic approach to elbaite; citation_author=H Skogby, F Bosi, P Lazor; citation_volume=39; citation_publication_date=2012; citation_pages=811-816; citation_doi=10.1007/s00269-012-0536-6; citation_id=CR45 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=High-temperature, high-pressure optical spectroscopic study of ferric-iron-bearing tourmaline; citation_author=MN Taran, GR Rossman; citation_volume=87; citation_publication_date=2002; citation_pages=1148-1153; citation_doi=10.2138/am-2002-8-913; citation_id=CR46 citation_journal_title=Phys Chem Mineral; citation_title=Optical absorption spectroscopy of synthetic tourmalines; citation_author=MN Taran, AS Lebedev, AN Platonov; citation_volume=20; citation_publication_date=1993; citation_pages=209-220; citation_doi=10.1007/BF00200123; citation_id=CR47 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=The geothermobarometric potential of tourmaline, based on experimental and natural data; citation_author=VJ Hinsberg, JC Schumacher; citation_volume=94; citation_publication_date=2009; citation_pages=761-770; citation_doi=10.2138/am.2009.3022; citation_id=CR48 citation_journal_title=Can Mineral; citation_title=Tourmaline: an ideal indicator of its host environment; citation_author=VJ Hinsberg, DJ Henry, HR Marschall; citation_volume=49; citation_publication_date=2011; citation_pages=1-16; citation_doi=10.3749/canmin.49.1.1; citation_id=CR49 citation_journal_title=Am Mineral; citation_title=Exploring the potential of Raman spectroscopy for crystallochemical analyses of complex hydrous silicates: II. Tourmalines; citation_author=A Watenphul, M Burgdorf, J Schlüter, I Horn, T Malcherek, B Mihailova; citation_volume=101; citation_publication_date=2016; citation_pages=970-985; citation_doi=10.2138/am-2016-5530; citation_id=CR50