KConstraint Ngân Sách Mềm
Tóm tắt
“Sự làm mềm” ràng buộc ngân sách xuất hiện khi mối quan hệ chặt chẽ giữa chi tiêu và thu nhập của một đơn vị kinh tế (doanh nghiệp, hộ gia đình, v.v.) được nới lỏng, vì chi tiêu vượt mức sẽ được một tổ chức khác chi trả, thường là bởi Nhà nước kiểu gia trưởng. Càng có khả năng chủ quan cao rằng chi tiêu vượt mức sẽ được hỗ trợ từ bên ngoài, ràng buộc ngân sách càng mềm. Trọng tâm chính của bài báo là vào doanh nghiệp. Có nhiều cách để “làm mềm” ràng buộc ngân sách: trợ cấp, miễn thuế, tín dụng linh hoạt, v.v. Sự mềm mại này làm yếu đi sự nhạy cảm về giá, dẫn đến mất hiệu quả và trong một số điều kiện nhất định có thể tạo ra nhu cầu vượt mức. Bài báo xem xét hội chứng “ràng buộc ngân sách mềm” ở Hungary, Nam Tư, và Trung Quốc, tức là ở các nền kinh tế tiên phong trong việc thực hiện cải cách phi tập trung theo định hướng thị trường. Nền kinh tế xã hội chủ nghĩa thể hiện một mức độ khá cực đoan của hiện tượng này, mà ở mức độ thấp hơn cũng có thể quan sát thấy ở các nền kinh tế hỗn hợp.
Sự “làm mềm” của ràng buộc ngân sách xuất hiện khi mối quan hệ chặt chẽ giữa chi phí và thu nhập của một đơn vị kinh tế (doanh nghiệp, hộ gia đình…) được nới lỏng. Điều này xảy ra khi chi tiêu vượt mức được một tổ chức khác, thường là Nhà nước phúc lợi, chi trả. Có nhiều cách để “làm mềm” ràng buộc ngân sách: trợ cấp, miễn giảm thuế, tín dụng hỗ trợ, v.v. Việc làm mềm này làm giảm khả năng phản ứng với giá cả, dẫn đến mất hiệu quả và, trong một số điều kiện, có thể gây ra nhu cầu vượt ngưỡng. Tác giả nghiên cứu hội chứng “làm mềm” ràng buộc ngân sách ở Hungary, Nam Tư và Trung Quốc, tức là trong các nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, những nơi đầu tiên thử nghiệm một hình thức phân cấp kinh tế nhất định.
Từ khóa
Tài liệu tham khảo
Aharoni Y.: ‘Performance Evaluation of State‐Owned Enterprises’ Management Science November (1981) 1340–1347.
Antal L., 1979, Development with Some Digression ‐The Hungarian Economic Mechanism in the Seventies, Acta Oeconomica, 23, 257
Bajt A.: ‘Ekonomisti Koreni Inflacije’ (Economists. The Roots of Inflation) Ekonomska Politika December 6 (1971).
Bergson A., 1982, Entrepreneurship
Borcherding T.E.;Pommerehne W. W.andSchneider F.: ‘Comparing the Efficiency of Private and Public Production: The Evidence from Five Countries’ Zeitschrift für Nationalökonomie Supplementum 2 (1982) 127–156.
Brus W., 1961, Ogolne Problemy Funkcjonowania Gospodarski Socjalistycznej
1972, The Market in a Socialist Economy
Burkett J. P., 1983, The Effects of Economic Reform in Yugoslavia
Burkett J.P., 1984, Stabilization Measures in Yugoslavia: An Assessment of the Proposals of Yugoslavia's Commission for Problems of Economic Stabilization
Clower R. W., 1965, The Theory of Interest Rates
Clower R. W., 1972, Microeconomics
Clower R.W., 1981, Information and Coordination
Crozier M.J., 1975, The Crisis of Democracy
FALUBIRÓ V., 1983, Szabályozás és Vállalati Magatartás 1968‐tól Napjainkig, Gazdaság, 16, 31
Grossman G., 1965, Industrialization in Two Systems
Havrylyshyn P., 1984, Yugoslav Trade Liberalization: An Economic Background
Hewett E.A., 1981, The Hungarian Economy: Lessons of the 1970′s and Prospects forthe 1980′s
Hicks J., 1983, Money, Interests and Wages: Collected Essays on Economic Theory
Horvat B., 1976, The Yugoslav Economic System
Jackall R., 1983, Moral Mazes: Bureaucracy and Managerial Work, Harvard Business Review, 61, 118
Knight P.T.: ‘Financial Discipline and Structural Adjustment in Yugoslavia: Rehabilitation and Bankruptcy of Loss‐Making Enterprises’ World Bank Staff Working Papers No. 705 (1984).
Kornai J., 1979, Resource‐Constrained versus Demand‐Constrained Systems, Econometrica, 47, 802, 10.2307/1914132
Kornai J., 1980, Economics of Shortage
Kornai J., 1983, Az állami vállalatok jövedelmének redisztribuciöja: elsö beszámoló
Kornai J., 1983, A Költségvetési Korlái Puhaságáról Vállalati Adatok Alapján, Gazdaság, 16, 3
Kornai J., Paternalism, Buyers’ and Sellers’ Market, Mathematical Social Sciences (mi), 6, 153, 10.1016/0165-4896(83)90003-3
Krueger A.O., 1974, The Political Economy of the Rent‐Seeking Society, American Economic Review, 64, 291
Laki M., 1982, Liquidation and Merger in the Hungarian Industry, Acta Oeconomica, 28, 87
Leibenstein H., 1966, Allocative Efficiency vs. X‐Efficiency, American Economic Review, 21, 392
Matits Á., 1984, A Redisztribució Szerepe az Állami Vállalatok Jövedelmezöségének Alakulá‐sában: Második Beszámoló
McCloskey D.N., 1983, The Rhetoric of Economies, Journal of Economic Literature, 27, 481
Naughton B., 1985, The Political Economy of Reform in Post‐Mao China, 223
Nyers R., 1980, Public and Private Enterprise in an Mixed Economy
Riskin C., 1985, Political Economy of Chinese Development since 1949
Soós K.A., 1984, A Reformok Utáni Magyar és Jugoszláv Gazdasági Mechanizmus Néhány Fontos Közös Sajátossága, Társadalomkutatás, 2, 71
Schumpeter J. A., 1934, The Theory of Economic Development
Tyson L. D., 1980, The Yugoslav Economic System and Its Performance in the 1970s
Wong C., 1985, The Economics of Shortage and the Problems of Industrial Reform in Post‐Mao China