Nội dung được dịch bởi AI, chỉ mang tính chất tham khảo
Những Suy Nghĩ Về Các Nguồn Tư Liệu Hình Ảnh và Vật Chất trong Lịch Sử Các Khoa Học Chính Xác ở Trung Quốc Đế Chế Sớm
Tóm tắt
Bài viết này tổng kết lại sự phong phú về nguồn tư liệu hình ảnh và vật chất liên quan đến các vì sao và con số mà chúng ta đã tiếp nhận từ thời kỳ đầu của Trung Quốc đế chế (221 TCN–755 CN) và tác động tối thiểu của chúng đến cách chúng ta viết lịch sử thiên văn học và toán học trong giai đoạn này. Mục tiêu của tôi là đưa ra những ý tưởng về cách chúng ta có thể tiếp cận tốt hơn với các nguồn tư liệu này và làm việc giữa các ngành khoa học cổ đại và hiện đại. Tôi bắt đầu bằng cách phác thảo các khái niệm mà các chủ đề lịch sử của chúng ta đã phân chia các khoa học này, tiếp theo là một cái nhìn tổng quan về các nguồn tư liệu hình ảnh và vật chất mà chúng ta biết từ các nguồn văn bản đã từng tồn tại so với những thứ hiện còn. Sự ngắt quãng trong lịch sử học, theo tôi, phần nào là do sự khác biệt vốn có trong các nguồn tư liệu còn lại và, ở một mức độ nào đó, do sự nhầm lẫn về thuật ngữ và phân loại giữa những người làm việc trong lĩnh vực lịch sử khoa học, bói toán và nghệ thuật. Chỉ ra những ví dụ mà theo tôi là tốt về cách chúng ta có thể tiến bước và vượt qua các giới hạn do các nguồn tư liệu và ranh giới ngành nghề đặt ra, tôi kết thúc bằng một danh sách những câu hỏi mà tôi thấy có giá trị để khám phá. Ví dụ, chúng ta có nghĩa gì khi nói đến "độ chính xác" khi đề cập đến cách mà các chòm sao được thể hiện trong văn học chuyên môn và tranh tường mộ?
Từ khóa
#Lịch sử khoa học #hình ảnh #vật chất #Trung Quốc #thiên văn học #toán học #chòm saoTài liệu tham khảo
Blitstein, Pablo A. 2019. The Art of Producing a Catalogue: The Meaning of “Compilations” for the Organisation of Ancient Knowledge in Tang Times. In: Daniel P. Morgan and Damien Chaussende (eds.). Monographs in Tang Official History: Perspectives from the Technical Treatises of the History of Sui (Sui shu). Cham: Springer Nature Switzerland: 323–341.
Bonnet-Bidaud, Jean-Marc, Françoise Praderie and Susan Whitfield 2009. The Dunhuang Chinese Sky: A Comprehensive Study of the Oldest Known Star Atlas. Journal of Astronomical History and Heritage 12 (1): 39–59.
Bray, Francesca 2007. Introduction: The Powers of Tu. In: Francesca Bray, Vera Dorofeeva-Lichtmann and Georges Métailié (eds.). Graphics and Text in the Production of Technical Knowledge in China: The Warp and the Weft. Leiden: Brill: 1–78.
Chapman, Allan 1995. Dividing the Circle: The Development of Critical Angular Measurement in Astronomy 1500–1850. Chichester: John Wiley & Sons.
Che Yixiong 車一雄, Xu Zhentao 徐振韜, and You Zhenyao 憂振堯 1989. Yizheng Donghan mu chutu tong guibiao de chubu yanjiu 儀徵東漢墓出土銅圭表的初步研究. In: Zhongguo shehui kexue yuan kaogu yanjiusuo 中國社會科學院考古研究所 (ed.). Zhongguo gudai tianwen wenwu lunji 中國古代天文文物論集. Beijing: Wenwu chubanshe: 154–161.
Chemla, Karine 1994. Essai sur la signification mathématique des marquers de couleur chez Liu Hui (3ème siècle). Cahiers de linguistique Asie Orientale (23): 61–76.
Chemla, Karine 2009. Mathématiques et culture: Une approche appuyée sur les sources chinoises les plus anciennes. In: Claudio Bartocci and Piergiorgio Odifreddi (eds.). La mathématique: 1. Les lieux et les temps. Paris: Éditions du CNRS: 105–152.
Chemla, Karine 2010. Mathematics, Nature and Cosmological Inquiry in Traditional China. In: Hans-Ulrich Vogel, Günter Dux, and Mark Elvin (eds.). Concepts of Nature: A Chinese-European Cross-cultural Perspective. Leiden: Brill: 255–284.
Chemla, Karine 2016. La diversité des cultures mathématiques: un passé et quelques futurs possibles. Gazette des Mathématiciens (150): 16–30.
Chemla, Karine and Guo Shuchun 2004. Les neuf chapitres: le classique mathématique de la Chine ancienne et ses commentaires. Paris: Dunod.
Chen Meidong 陳美東 (ed.) 1996. Zhongguo gu xingtu 中國古星圖. Shenyang: Liaoning jiaoyu chubanshe.
Chen Meidong 陳美東 2007. Zhongguo gudai tianwenxue sixiang 中國古代天文學思想. Beijing: Zhongguo kexue jishu chubanshe.
Cullen, Christopher 1980/1981. Some Further Points on the Shih. Early China (6): 31–46.
Cullen, Christopher 1996. Astronomy and Mathematics in Ancient China: the Zhou bi suan jing. Cambridge: Cambridge University Press.
Cullen, Christopher 2000. Seeing the Appearances: Ecliptic and Equator in the Eastern Han. Ziran kexue shi yanjiu 自然科學史研究 19 (4): 352–382.
Cullen, Christopher 2011. Understanding the Planets in Ancient China: Prediction and Divination in the Wu xing zhan. Early Science and Medicine (16): 218–251.
Cullen, Christopher 2017a. Heavenly Numbers: Astronomy and Authority in Early Imperial China. Oxford: Oxford University Press.
Cullen, Christopher 2017b. The Foundations of Celestial Reckoning: Three Ancient Chinese Astronomical Systems. New York: Routledge.
Daston, Lorraine and Peter Galison. 2007. Objectivity. New York: Zone Books.
Deane, Thatcher Elliott. 1989. The Chinese Imperial Astronomical Bureau: Form and Function of the Ming Dynasty Qintianjian from 1365to 1627. PhD dissertation, University of Washington.
Deng Wenkuan and Liu Lexian 2003. Uranomancie. In: Marc Kalinowski (ed.). Divination et société dans la Chine médiévale: Étude des manuscrits de Dunhuang de la Bibliothèque nationale de France et de la British Library. Paris: Bibliothèque nationale de France: 35–83.
Fu Juyou and Chen Songchang (ed.) 1992. Mawangdui Han mu wenwu. Changsha: Hunan chubanshe.
Goodman, Howard L. 2010. Xun Xu and the Politics of Precision in Third-Century AD China. Leiden: Brill.
Harkness, Ethan R. 2016. A Parallel Universe: The Transmission of Astronomical Terminology in Early Chinese Almanacs. In: John M. Steele (ed.). The Circulation of Astronomical Knowledge in the Ancient World. Leiden: Brill: 396–415.
Harper, Donald J. 1978. The Han Cosmic Board (Shih). Early China (4): 1–10.
Harper, Donald J. 1980/1981. The Han Cosmic Board: a Response to Christopher Cullen. Early China (6): 47–56.
Harper, Donald J. 2007. Communication by Design: Two Silk Manuscripts of Diagrams (Tu) from Mawangdui Tomb Three. In: Francesca Bray, Vera Dorofeeva-Lichtmann and Georges Métailié (eds.). Graphics and Text in the Production of Technical Knowledge in China: the Warp and the Weft. Leiden: Brill: 169–189.
Harper, Donald J. 2018. The Zhoujiatai Occult Manuscripts. Bamboo and Silk 1: 53–70.
Harper, Donald and Marc Kalinowski (eds.) 2017. Books of Fate and Popular Culture in Early China: The Daybook Manuscripts of the Warring States, Qin, and Han. Leiden: Brill.
Hegesh, Noa. 2018. In Tune with the Cosmos: Tuning Theory, Cosmology, and Concepts of Sound in Early China. PhD Thesis, University of Pennsylvania.
Ho Peng Yoke 1966. The Astronomical Chapters of the Chin shu. Paris: Mouton.
Hua Tongxu 華同旭 1991. Zhongguo louke 中國漏刻. Hefei: Anhui kexue jishu chubanshe.
Kalinowski, Marc 1983. Les instruments astro-calendriques des Han et la méthode liu ren. Bulletin de l’Ecole française d’Extrême-Orient 72 (1): 309–419.
Kalinowski, Marc 2004. Technical Traditions in Ancient China and Shushu Culture in Chinese Religion. In John Lagerwey (ed.), Religion and Chinese Society. Hong Kong: The Chinese University Press; Paris: École française d’Extrême-Orient: 223–248.
Kalinowski, Marc 2013. The Notion of “Shi” and Some Related Terms in Qin-Han Calendrical Astrology. Early China (35): 331–360.
Lien, Yeong-Chung Edmund 2011. Zhang Heng, Eastern Han Polymath, His Life and Works. PhD Thesis, University of Washington.
Lien, Yeong-Chung Edmund 2012. Zhang Heng’s Huntian yi zhu Revisited. T’oung Pao 98 (1–3): 31–64.
Liu Lexian 劉樂賢 2004. Mawangdui tianwen shu kaoshi 馬王堆天文書考釋. Guangzhou: Zhongshan daxue chubanshe.
Lü Zhirong 呂智榮 2014. Haotan Donghan bihuamu shengtiantu kaoshi 郝灘東漢壁畫墓升天圖考釋. Zhongyuan wenwu 中原文物 (2): 86–90.
Lü Zhirong 吕智榮 & Zhang Pengcheng 張鵬程 2004. Shaanxi Dingbian xian Haotan faxian Donghan bihua mu 陕西定邊縣郝灘發現東漢壁畫墓. Kaogu yu wenwu 考古與文物 (5): 20–21.
Mansvelt Beck, B. J. 1990. The Treatises of Later Han: Their Author, Sources, Contents, and Place in Chinese Historiography. Leiden: E.J. Brill.
Martzloff, Jean-Claude 1997. A History of Chinese Mathematics. Berlin: Springer.
Martzloff, Jean-Claude 2009. Le calendrier chinois: Structure et calculs (104 av. JC–1644): Indétermination céleste et réforme permanente: La construction chinoise officielle du temps quotidien discret à partir d’un temps mathématique caché, linéaire et continu. Paris: Champion.
Maspero, Henri 1939. Les instruments astronomiques des Chinois au temps des Han. Mélanges chinois et bouddhiques (6): 183–370.
McCoy, Michelle M. 2017. Astral Visuality in the Chinese and Inner Asian Cult of Tejaprabhā Buddha, ca. 900–1300 AD. PhD Thesis, University of California, Berkeley.
Mo Zihan 墨子涵 (Daniel P. Morgan) 2011. Cong Zhoujiatai Rishu yu Mawangdui Wu xing zhan tan rishu yu Qin-Han tianwenxue de huxiang yingxiang 從周家臺『日書』與馬王堆『五星占』談日書與秦漢天文學的互相影響. Jianbo 簡帛 (6): 113–137.
Morgan, Daniel P. 2016a. Sphere Confusion: Towards a Textual Reconstruction of Instruments and Observational Practice in First-Millennium CE China. Centaurus 58 (1–2): 87–103.
Morgan, Daniel P. 2016b. Mercury and the Case for Plural Planetary Traditions in Early Imperial China. In: John M. Steele (ed.). The Circulation of Astronomical Knowledge in the Ancient World. Leiden: Brill: 416–450.
Morgan, Daniel P. 2016c. The Planetary Visibility Tables in the Second-Century BC Manuscript Wu xing zhan. East Asian Science, Technology, and Medicine (43): 17–60.
Morgan, Daniel P. 2017. Astral Sciences in Early Imperial China: Observation, Sagehood and the Individual. Cambridge: Cambridge University Press.
Morgan, Daniel P. 2019. Heavenly Patterns. In: Daniel P. Morgan and Damien Chaussende (eds.). Monographs in Tang Official History: Perspectives from the Technical Treatises of the History of Sui (Sui shu). Cham: Springer Nature Switzerland: 143–179.
Morgan, Daniel P. and Damien Chaussende (eds.) 2019. Monographs in Tang Official History: Perspectives from the Technical Treatises of the History of Sui (Sui shu). Cham: Springer Nature Switzerland.
Nanjing bowuguan 南京博物館 1966. Jiangsu Yizheng Shibeicun Handai muguo mu 江蘇儀徵石碑村漢代木槨墓. Kaogu 考古 (1): 14–21.
National Museum of Chinese History 1997. A Journey Into China’s Antiquity. 4 vols. Beijing: Morning Glory Publishers.
Needham, Joseph 1959. Science and Civilisation in China, Vol.3: Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth. Cambridge: Cambridge University Press.
Pan Nai 潘鼐 (ed.) 2005. Zhongguo gu tianwen yiqi shi 中國古天文儀器史 (color print edn). Taiyuan: Shanxi jiaoyu chubanshe.
Pankenier, David W. 2013. Astrology and Cosmology in Early China: Conforming Earth to Heaven. Cambridge: Cambridge University Press.
Pankenier, David W. 2014. Did Babylonian Astrology Influence Early Chinese Astral Prognostication Xing zhan shu? Early China (37): 1–13.
Qin Jianming 秦建明 2008. Gaitian tuyi kao 蓋天圖儀考. Wenbo 文博 (1): 4–10.
Qiu Guangming 丘光明 1992. Zhongguo lidai du liang heng kao 中國歷代度量衡考. Beijing: Kexue chubanshe.
Qiu Guangming 丘光明, Qiu Long 邱隆, and Yang Ping 楊平 2001. Zhongguo kexue jishu shi: du liang heng juan 中國科學技術史·度量衡卷. Beijing: Kexue chubanshe.
Shaanxi sheng kaogu yanjiuyuan 陝西省考古研究院 and Jingbian xian wenwu guanliban 靖邊縣文物管理辦 2017. Shaanxi Jingbian xian Yangqiaopan Qushuhao Dong Han Bihua mu fajue jianbao 陝西靖邊縣楊橋畔渠樹壕東漢壁畫墓發掘簡報. Kaogu yu wenwu 考古與文物 (1): 3–26.
Shi Yunli 石云里, Fang Lin 方林, and Han Chao 韓朝 2012. Xihan Xiahou Zao mu chutu tianwen yiqi xintan 西漢夏侯竈墓出土天文儀器新談. Ziran kexue shi yanjiu 自然科學史研究 31 (1): 1–13.
Sivin, Nathan 2011. Mathematical Astronomy and the Chinese Calendar. In: John M. Steele (ed.). Calendars and Years II: Astronomy and Time in the Ancient and Medieval World. Oxford: Oxbow Books: 39–51.
Stephenson, F. Richard 1994. Chinese and Korean Star Maps and Catalogs. In: J.B. Harley and David Woodward (eds.). The History of Cartography. Volume 2, Book 2. Chicago: The University of Chicago Press: 511–578.
Sun Xiaochun and Jacob Kistemaker 1997. The Chinese Sky During the Han: Constellating Stars and Society. Leiden: Brill.
Tseng, Lillian Lan-ying 2011. Picturing Heaven in Early China. Cambridge, MA: Harvard University Asia Center.
Tsien Tsuen-hsuin 2004. Written on Bamboo & Silk: The Beginnings of Chinese Books & Inscriptions. Chicago: The University of Chicago Press.
Volkov, Alexei K. 2007. Geometrical Diagrams in Traditional Chinese Mathematics. In: Francesca Bray, Vera Dorofeeva-Lichtmann and Georges Métailié (eds.). Graphics and Text in the Production of Technical Knowledge in China: the Warp and the Weft. Leiden: Brill: 425–459.
White, W.C. and P.M. Millman 1938. An Ancient Chinese Sun-Dial. Journal of the Royal Astronomical Society of Canada (32): 417–430.
Wu Shouxian 吳守賢 & Quan Hejun 全和鈞 2008. Zhongguo gudai tianti celiangxue ji tianwen yiqi 中國古代天體測量學及天文儀器. Beijing: Zhongguo kexue jishu chubanshe.
Yin Difei 殷涤非 1978. Xi Han Ruyin Hou mu chutu de zhanpan he tianwen yiqi 西漢汝陰侯幕出土的占盤和天文儀器. Kaogu 考古 (5): 338–343.
Zhang Pei 張沛 1996. Chutu suanchou kaolüe 出土算籌考略. Wenbo 文博 (4): 53–59.
Zhu Yiwen 朱一文 2010. Shu: suan yu shu—yi jiu shu zhi fangcheng weili 數:筭與術——以九數之方程為例. Hanxue yanjiu 漢學研究 28 (4): 73–105.