Ít nhưng hiệu quả: áp dụng giới hạn thuốc trừ sâu lên gia súc để cải thiện chi phí và hiệu quả kiểm soát ruồi tse-tse

Tóm tắtCác nghiên cứu đã được thực hiện tại Zimbabwe về phản ứng của ruồi tse-tse với gia súc được điều trị bằng deltamethrin, được áp dụng vào các phần cơ thể mà ruồi tse-tse thường đậu. Một tỷ lệ lớn của Glossina pallidipes Austen (Diptera: Glossinidae) đậu trên bụng (∼ 25%) và chân (∼ 70%), đặc biệt là chân trước (∼ 50%). Một tỷ lệ đáng kể của Glossina morsitans morsitans Westwood đậu trên chân (∼ 50%) và bụng (25%), phần còn lại đậu trên thân, đặc biệt là bên hông (∼ 15%). Các nghiên cứu về tỷ lệ đánh gục của ruồi cái hoang dã G. pallidipes tiếp xúc với gia súc được điều trị bằng dung dịch pour‐on 1% hoặc 0.005% dạng tinh chất deltamethrin được áp dụng lên (a) toàn bộ cơ thể, (b) bụng và chân, (c) chân, (d) chân trước, (e) chân trước giữa và chân trước dưới, hoặc (f) chân trước dưới. Các phương pháp điều trị hạn chế sử dụng 20%, 10%, 5%, 2% hoặc 1% của hoạt chất được áp dụng trong các điều trị toàn thân. Có sự ảnh hưởng theo mùa rõ rệt đến hiệu suất của tất cả các phương pháp điều trị. Với điều trị toàn bộ cơ thể, thời gian duy trì (đánh gục > 50%) dao động từ ∼ 10 ngày trong mùa nóng ẩm (nhiệt độ trung bình hàng ngày > 30 °C) đến ∼ 20 ngày trong mùa mát khô (< 22 °C). Việc hạn chế áp dụng thuốc trừ sâu làm giảm thời gian duy trì theo mùa xuống còn ∼ 10–15 ngày nếu chỉ điều trị bụng và chân, ∼ 5–15 ngày nếu chỉ điều trị chân và < 5 ngày cho các điều trị hạn chế hơn. Việc áp dụng hạn chế không ảnh hưởng đến sự phân bố đậu của ruồi tse-tse hay thời gian đậu (trung bình = 30 giây). Kết quả cho thấy rằng việc kiểm soát ruồi tse-tse hiệu quả về chi phí hơn có thể đạt được bằng cách áp dụng thuốc trừ sâu lên bụng và chân của gia súc với khoảng cách 2 tuần một lần, thay vì phương pháp hiện tại áp dụng điều trị toàn bộ cơ thể mỗi tháng một lần. Điều này sẽ giảm chi phí thuốc trừ sâu xuống 40%, cải thiện hiệu quả lên 27% và giảm thiểu rủi ro cho các sinh vật không mục tiêu cũng như tính ổn định dịch tễ học của các bệnh do ve truyền.