Steatosis gan: vai trò của lipogenesis de novo và yếu tố phiên mã SREBP-1c
Tóm tắt
Steatosis là sự tích tụ triglyceride trong gan. Mặc dù sự sẵn có quá mức của các acid béo trong huyết tương là yếu tố quyết định quan trọng gây ra steatosis, nhưng tổng hợp lipid từ glucose (lipogenesis) hiện nay cũng được coi là yếu tố đóng góp quan trọng. Lipogenesis là quá trình phụ thuộc vào insulin và glucose, dưới sự kiểm soát của các yếu tố phiên mã đặc hiệu, bao gồm protein liên kết yếu tố kiểm soát sterol 1c (SREBP-1c) được kích hoạt bởi insulin và protein liên kết yếu tố phản ứng glucose (ChREBP) được kích hoạt bởi glucose. Insulin kích thích sự trưởng thành của SREBP-1c thông qua một cơ chế phân hủy protein diễn ra trong lưới nội bào (ER). SREBP-1c lại kích hoạt biểu hiện gen glycolytic, cho phép chuyển hóa glucose, và các gen lipogenic kết hợp với ChREBP. Việc kích hoạt lipogenesis trong gan của các loài gặm nhấm béo phì có kháng insulin rõ rệt là một điều nghịch lý. Dữ liệu gần đây cho thấy việc kích hoạt SREBP-1c và do đó lipogenesis là thứ yếu trong gan steatotic do căng thẳng ER. Căng thẳng ER kích hoạt sự cắt SREBP-1c độc lập với insulin, do đó giải thích sự kích thích nghịch lý của lipogenesis trong một gan kháng insulin. Sự ức chế căng thẳng ER ở các loài gặm nhấm béo phì giảm sự kích hoạt SREBP-1c và lipogenesis, đồng thời cải thiện rõ rệt steatosis gan và độ nhạy insulin. ER vì vậy là một đối tác mới trong steatosis và hội chứng chuyển hóa, xứng đáng được xem là một mục tiêu điều trị tiềm năng.
Từ khóa
Tài liệu tham khảo
Hellerstein MK, 1993, Model for measuring absolute rates of hepatic de novo lipogenesis and reesterification of free fatty acids., Am J Physiol, 265, E814
Azzout‐Marniche D, 2000, Insulin effects on sterol regulatory‐element‐binding protein‐1c (SREBP‐1c) transcriptional activity in rat hepatocytes., Biochem J, 350, 389, 10.1042/bj3500389
Repa JJ, 2000, Regulation of mouse sterol regulatory element‐binding protein‐1c gene (SREBP‐1c) by oxysterol receptors, LXRalpha and LXRbeta., Genes Dev, 14, 2819, 10.1101/gad.844900
Sage AT, Hexosamine biosynthesis pathway flux promotes endoplasmic reticulum stress, lipid accumulation, and inflammatory gene expression in hepatic cells., Am J Physiol Endocrinol Metab, 298, E499, 10.1152/ajpendo.00507.2009