Nội dung được dịch bởi AI, chỉ mang tính chất tham khảo
Tình Trạng Mỡ Trong Gan Và Viêm Gan Do Thuốc: Tìm Kiếm Các Đánh Giá Sinh Học Mới Từ Những Đánh Giá Tiềm Năng Đối Với Bệnh Gan Mỡ Không Do Rượu Và Viêm Gan Mỡ Không Do Rượu
Tóm tắt
Tình trạng mỡ trong gan do thuốc (DIS) và viêm gan do thuốc (DISH) là hai trong số nhiều loại tổn thương gan do thuốc (DILI). Chúng có thể được gây ra bởi nhiều loại thuốc khác nhau và có thể biểu hiện dưới dạng rối loạn cấp tính, có thể gây tử vong hoặc dưới dạng tổn thương gan mãn tính, tiến triển chậm. Mặc dù chúng là những rối loạn khác nhau, nhưng các dạng tiến triển chậm của DIS và DISH thường bị nhầm lẫn hoặc chẩn đoán sai với bệnh gan mỡ không do rượu (NAFLD) hoặc viêm gan mỡ không do rượu (NASH), những bệnh này phổ biến hơn nhiều và theo định nghĩa, không do thuốc gây ra. Hiện tại, phương pháp duy nhất để xác định DIS là thông qua các nghiên cứu hình ảnh hoặc sinh thiết gan, trong khi DISH chỉ có thể được xác định thông qua sinh thiết gan. Ngoài ra, việc chẩn đoán DIS hoặc DISH yêu cầu một đánh giá lâm sàng toàn diện và một đánh giá nguyên nhân tổng hợp để loại trừ các nguyên nhân khác có khả năng gây ra và xác định mối liên quan với thuốc nghi ngờ. Hơn nữa, hiện tại khá khó khăn khi sử dụng các phương pháp hiện có để theo dõi sự tiến triển của DIS và DISH cũng như để xác định cơ chế tiềm ẩn. Do đó, có một nhu cầu lớn chưa được đáp ứng về các dấu hiệu sinh học không xâm lấn có thể xác định sự phát triển của DIS hoặc DISH trong suốt quá trình phát triển thuốc và theo dõi sự tiến triển hoặc thoái lui của rối loạn này trong suốt quá trình điều trị hoặc sau khi ngừng thuốc. Những phát triển gần đây trong các lĩnh vực NAFLD và NASH đã giới thiệu một số dấu hiệu sinh học mới cho thấy triển vọng cho việc chẩn đoán, theo dõi và đánh giá mức độ nghiêm trọng của những bệnh phổ biến này. Với sự trùng lặp đáng kể về cơ chế tiềm ẩn có thể xảy ra và mô hình mô học giữa NAFLD/NASH và DIS/DISH, những dấu hiệu sinh học NAFLD và NASH được giả thuyết này có thể có ứng dụng tiềm năng cho DIS và DISH. Bài báo này xem xét tài liệu y khoa hiện có và thông tin công khai khác liên quan đến các dấu hiệu sinh học huyết thanh mới cho NAFLD và NASH, và khám phá việc xác định đồng thời những dấu hiệu sinh học này cho DIS và DISH.
Từ khóa
#tình trạng mỡ trong gan do thuốc #viêm gan do thuốc #tổn thương gan do thuốc #các dấu hiệu sinh học không xâm lấn #NAFLD #NASHTài liệu tham khảo
Younossi Z, Anstee QM, Marietti M, Hardy T, Henry L, Eslam M, et al. Global burden of NAFLD and NASH: trends, predictions, risk factors and prevention. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2018;15(1):11–20.
Chalasani N, Younossi Z, Lavine JE, Diehl AM, Brunt EM, Cusi K, et al. The diagnosis and management of non-alcoholic fatty liver disease: practice guideline by the American Gastroenterological Association, American Association for the Study of Liver Diseases, and American College of Gastroenterology. Gastroenterology. 2012;142(7):1592–609.
Rabinowich L, Shibolet O. Drug induced steatohepatitis: an uncommon culprit of a common disease. Biomed Res Int. 2015;2015:168905.
Barsic N, Lerotic I, Smircic-Duvnjak L, Tomasic V, Duvnjak M. Overview and developments in noninvasive diagnosis of nonalcoholic fatty liver disease. World J Gastroenterol. 2012;18(30):3945–54.
Amacher DE. Progress in the search for circulating biomarkers of nonalcoholic fatty liver disease. Biomarkers. 2014;19(7):541–52.
Amacher DE. Strategies for the early detection of drug-induced hepatic steatosis in preclinical drug safety evaluation studies. Toxicology. 2011;279(1–3):10–8.
Dash A, Figler RA, Sanyal AJ, Wamhoff BR. Drug-induced steatohepatitis. Expert Opin Drug Metab Toxicol. 2017;13(2):193–204.
National Institute of Health. LiverTox: phenotypes of drug induced liver injury; 2016. https://www.livertox.nih.gov/Phenotypes_intro.html. Accessed 25 Oct 2018.
Amacher DE, Chalasani N. Drug-induced hepatic steatosis. Semin Liver Dis. 2014;34(2):205–14.
Satapathy SK, Kuwajima V, Nadelson J, Atiq O, Sanyal AJ. Drug-induced fatty liver disease: an overview of pathogenesis and management. Ann Hepatol. 2015;14(6):789–806.
Fromenty B, Pessayre D. Inhibition of mitochondrial beta-oxidation as a mechanism of hepatotoxicity. Pharmacol Ther. 1995;67(1):101–54.
Madrazo BL. Diagnosis of nonalcoholic steatohepatitis without liver biopsy. Gastroenterol Hepatol. 2017;13(6):378–80.
Park CC, Nguyen P, Hernandez C, Bettencourt R, Ramirez K, Fortney L, et al. Magnetic resonance elastography vs transient elastography in detection of fibrosis and noninvasive measurement of steatosis in patients with biopsy-proven nonalcoholic fatty liver disease. Gastroenterology. 2017;152(3):598–607.e2.
Angulo P. GI epidemiology: nonalcoholic fatty liver disease. Aliment Pharmacol Ther. 2007;25(8):883–9.
Torres DM, Harrison SA. Diagnosis and therapy of nonalcoholic steatohepatitis. Gastroenterology. 2008;134(6):1682–98.
Dixon JB, Bhathal PS, O’Brien PE. Nonalcoholic fatty liver disease: predictors of nonalcoholic steatohepatitis and liver fibrosis in the severely obese. Gastroenterology. 2001;121(1):91–100.
Garcia-Monzon C, Martin-Perez E, Iacono OL, Fernandez-Bermejo M, Majano PL, Apolinario A, et al. Characterization of pathogenic and prognostic factors of nonalcoholic steatohepatitis associated with obesity. J Hepatol. 2000;33(5):716–24.
Angulo P, Bugianesi E, Bjornsson ES, Charatcharoenwitthaya P, Mills PR, Barrera F, et al. Simple noninvasive systems predict long-term outcomes of patients with nonalcoholic fatty liver disease. Gastroenterology. 2013;145(4):782-9.e4.
Shah AG, Lydecker A, Murray K, Tetri BN, Contos MJ, Sanyal AJ. Comparison of noninvasive markers of fibrosis in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2009;7(10):1104–12.
Dvorak K, Stritesky J, Petrtyl J, Vitek L, Sroubkova R, Lenicek M, et al. Use of non-invasive parameters of non-alcoholic steatohepatitis and liver fibrosis in daily practice–an exploratory case-control study. PLoS One. 2014;9(10):e111551.
Maximos M, Bril F, Portillo Sanchez P, Lomonaco R, Orsak B, Biernacki D, et al. The role of liver fat and insulin resistance as determinants of plasma aminotransferase elevation in nonalcoholic fatty liver disease. Hepatology. 2015;61(1):153–60.
Vuppalanchi R, Jain AK, Deppe R, Yates K, Comerford M, Masuoka HC, et al. Relationship between changes in serum levels of keratin 18 and changes in liver histology in children and adults with nonalcoholic fatty liver disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2014;12(12):2121–30.e1-2.
Verma S, Jensen D, Hart J, Mohanty SR. Predictive value of ALT levels for non-alcoholic steatohepatitis (NASH) and advanced fibrosis in non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). Liver Int. 2013;33(9):1398–405.
Kunde SS, Lazenby AJ, Clements RH, Abrams GA. Spectrum of NAFLD and diagnostic implications of the proposed new normal range for serum ALT in obese women. Hepatology. 2005;42(3):650–6.
Miyazaki, Miwa S, Kodama H, Yamada H, Nagata K, Toriumi W, et al. Hepatic and intestinal changes in rats treated with T-0126, a microsomal triglyceride transfer protein (mtp) inhibitor. J Toxicol Sci. 2007;32(2):161–77.
Stein EA, Dufour R, Gagne C, Gaudet D, East C, Donovan JM, et al. Apolipoprotein B synthesis inhibition with mipomersen in heterozygous familial hypercholesterolemia: results of a randomized, double-blind, placebo-controlled trial to assess efficacy and safety as add-on therapy in patients with coronary artery disease. Circulation. 2012;126(19):2283–92.
Sacks FM, Stanesa M, Hegele RA. Severe hypertriglyceridemia with pancreatitis: thirteen years’ treatment with lomitapide. JAMA Intern Med. 2014;174(3):443–7.
Blom DJ, Averna MR, Meagher EA, du Toit Theron H, Sirtori CR, Hegele RA, et al. Long-term efficacy and safety of the microsomal triglyceride transfer protein inhibitor lomitapide in patients with homozygous familial hypercholesterolemia. Circulation. 2017;136(3):332–5.
Murata Y, Ogawa Y, Saibara T, Nishioka A, Fujiwara Y, Fukumoto M, et al. Unrecognized hepatic steatosis and non-alcoholic steatohepatitis in adjuvant tamoxifen for breast cancer patients. Oncol Rep. 2000;7(6):1299–304.
Church RJ, Watkins PB. The transformation in biomarker detection and management of drug-induced liver injury. Liver Int. 2017;37(11):1582–90.
Wruck W, Graffmann N, Kawala MA, Adjaye J. Concise review: current status and future directions on research related to nonalcoholic fatty liver disease. Stem Cells. 2017;35(1):89–96.
He L, Deng L, Zhang Q, Guo J, Zhou J, Song W, et al. Diagnostic value of CK-18, FGF-21, and related biomarker panel in nonalcoholic fatty liver disease: a systematic review and meta-analysis. Biomed Res Int. 2017;2017:9729107.
Malik R, Chang M, Bhaskar K, Nasser I, Curry M, Schuppan D, et al. The clinical utility of biomarkers and the nonalcoholic steatohepatitis CRN liver biopsy scoring system in patients with nonalcoholic fatty liver disease. J Gastroenterol Hepatol. 2009;24(4):564–8.
Church RJ, Kullak-Ublick GA, Aubrecht J, Bonkovsky HL, Chalasani N, Fontana RJ, et al. Candidate biomarkers for the diagnosis and prognosis of drug-induced liver injury: an international collaborative effort. Hepatology. https://doi.org/10.1002/hep.29802 (Epub 2018 Jan 22).
Clarke JI, Dear JW, Antoine DJ. Recent advances in biomarkers and therapeutic interventions for hepatic drug safety—false dawn or new horizon? Expert Opin Drug Saf. 2016;15(5):625–34.
Robles-Diaz M, Medina-Caliz I, Stephens C, Andrade RJ, Lucena MI. Biomarkers in DILI: one more step forward. Front Pharmacol. 2016;7:267.
FDA, CDER. Application number 203858Orig1s000. Other reviews. Mipomersen and lomitapide consultation; 2012. https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/nda/2012/203858Orig1s000OtherR.pdf. Accessed 25 Oct 2018.
Amryt Pharmaceuticals DAC. Lojuxta: EPAR- product information; 2018. https://www.ema.europa.eu/documents/product-information/lojuxta-epar-product-information_en.pdf. Accessed 25 Oct 2018.
Wu G, Li H, Fang Q, Zhang J, Zhang M, Zhang L, et al. Complementary role of fibroblast growth factor 21 and cytokeratin 18 in monitoring the different stages of nonalcoholic fatty liver disease. Sci Rep. 2017;7(1):5095.
Yan H, Xia M, Chang X, Xu Q, Bian H, Zeng M, et al. Circulating fibroblast growth factor 21 levels are closely associated with hepatic fat content: a cross-sectional study. PLoS One. 2011;6(9):e24895.
Li H, Fang Q, Gao F, Fan J, Zhou J, Wang X, et al. Fibroblast growth factor 21 levels are increased in nonalcoholic fatty liver disease patients and are correlated with hepatic triglyceride. J Hepatol. 2010;53(5):934–40.
Yilmaz Y, Eren F, Yonal O, Kurt R, Aktas B, Celikel CA, et al. Increased serum FGF21 levels in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Eur J Clin Invest. 2010;40(10):887–92.
Sahini N, Selvaraj S, Borlak J. Whole genome transcript profiling of drug induced steatosis in rats reveals a gene signature predictive of outcome. PLoS One. 2014;9(12):e114085.
Gariani K, Drifte G, Dunn-Siegrist I, Pugin J, Jornayvaz FR. Increased FGF21 plasma levels in humans with sepsis and SIRS. Endocr Connect. 2013;2(3):146–53.
Hagstrom H, Stal P, Hultcrantz R, Brismar K, Ansurudeen I. IGFBP-1 and IGF-I as markers for advanced fibrosis in NAFLD—a pilot study. Scand J Gastroenterol. 2017;52(12):1427–34.
Tolosa L, Gomez-Lechon MJ, Jimenez N, Hervas D, Jover R, Donato MT. Advantageous use of HepaRG cells for the screening and mechanistic study of drug-induced steatosis. Toxicol Appl Pharmacol. 2016;302:1–9.
Moya M, Benet M, Guzman C, Tolosa L, Garcia-Monzon C, Pareja E, et al. Foxa1 reduces lipid accumulation in human hepatocytes and is down-regulated in nonalcoholic fatty liver. PLoS One. 2012;7(1):e30014.
Benet M, Moya M, Donato MT, Lahoz A, Hervas D, Guzman C, et al. A simple transcriptomic signature able to predict drug-induced hepatic steatosis. Arch Toxicol. 2014;88(4):967–82.
Liu XL, Cao HX, Fan JG. MicroRNAs as biomarkers and regulators of nonalcoholic fatty liver disease. J Dig Dis. 2016;17(11):708–15.
Miyaaki H, Ichikawa T, Kamo Y, Taura N, Honda T, Shibata H, et al. Significance of serum and hepatic microRNA-122 levels in patients with non-alcoholic fatty liver disease. Liver Int. 2014;34(7):e302–7.
Pirola CJ, Fernandez Gianotti T, Castano GO, Mallardi P, San Martino J, Ledesma MMGL, et al. Circulating microRNA signature in non-alcoholic fatty liver disease: from serum non-coding RNAs to liver histology and disease pathogenesis. Gut. 2015;64(5):800–12.
Wang K, Zhang S, Marzolf B, Troisch P, Brightman A, Hu Z, et al. Circulating microRNAs, potential biomarkers for drug-induced liver injury. Proc Natl Acad Sci USA. 2009;106(11):4402–7.
Yamada H, Suzuki K, Ichino N, Ando Y, Sawada A, Osakabe K, et al. Associations between circulating microRNAs (miR-21, miR-34a, miR-122 and miR-451) and non-alcoholic fatty liver. Clin Chim Acta. 2013;424:99–103.
Lopez-Riera M, Conde I, Tolosa L, Zaragoza A, Castell JV, Gomez-Lechon MJ, et al. New microRNA biomarkers for drug-induced steatosis and their potential to predict the contribution of drugs to non-alcoholic fatty liver disease. Front Pharmacol. 2017;8:3.
Liu Z, Wang Y, Borlak J, Tong W. Mechanistically linked serum miRNAs distinguish between drug induced and fatty liver disease of different grades. Sci Rep. 2016;6:23709.
Cermelli S, Ruggieri A, Marrero JA, Ioannou GN, Beretta L. Circulating microRNAs in patients with chronic hepatitis C and non-alcoholic fatty liver disease. PLoS One. 2011;6(8):e23937.