Nội dung được dịch bởi AI, chỉ mang tính chất tham khảo
Hóa trị xạ trị đồng thời trong ung thư biểu mô tế bào vảy hầu họng tiến triển tại chỗ hoặc khu vực: phân tích kết quả điều trị và các yếu tố tiên lượng
Tóm tắt
Xạ trị hóa trị đồng thời là một lựa chọn điều trị được khuyến nghị cho bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào vảy vùng đầu và cổ tiến triển tại chỗ hoặc khu vực, với dữ liệu gần đây cho thấy lợi ích tồn tại tổng thể và không có sự kiện rõ rệt nhất đạt được ở những bệnh nhân có khối u hầu họng. Mục tiêu của nghiên cứu này là phân tích kết quả của xạ trị phù hợp ba chiều kết hợp với cisplatin hàng tuần ở những bệnh nhân mắc ung thư hầu họng tiến triển và xác định các yếu tố tiên lượng ảnh hưởng đến kết quả của nhóm bệnh nhân này. Sáu mươi lăm bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào vảy giai đoạn III hoặc IV ở hầu họng đã được điều trị bằng xạ trị hoá trị đồng thời giữa tháng 1 năm 2005 và tháng 12 năm 2010 đã được phân tích hồi cứu. Tất cả các bệnh nhân đều nhận xạ trị với liều 70 Gy/35 phân số/2 Gy một phân số/5 phân số mỗi tuần. Hóa trị đồng thời bao gồm cisplatin hàng tuần (30 mg/m2) bắt đầu từ ngày đầu tiên điều trị bức xạ. Độ tuổi trung bình là 57 tuổi (biên độ, 36 đến 69 tuổi) và 59 (90,8%) bệnh nhân là nam. Phản ứng tổng hợp hoàn toàn đã đạt được ở 47 bệnh nhân (72,3%). Xuất hiện tái phát khu vực và/hoặc địa phương là thất bại điều trị thường gặp nhất với 19 trong số 25 bệnh nhân (76,0%). Tại thời điểm theo dõi trung vị 14 tháng (biên độ, 5 đến 72 tháng), tỷ lệ không tái phát tại chỗ, không tái phát khu vực, không tái phát khu vực địa phương, không tái phát bệnh và tỷ lệ sống sót tổng thể tại 2 năm lần lượt là 48,8%, 57,8%, 41,7%, 33,2% và 49,7%. Trên phân tích đa biến, yếu tố duy nhất có ý nghĩa cho tỷ lệ sống sót không tái phát khu vực kém là giai đoạn N tiến triển (p = 0,048). Giai đoạn tổng thể cao hơn là yếu tố tiên lượng độc lập cho tỷ lệ sống sót không tái phát tại chỗ kém, tỷ lệ sống sót không tái phát khu vực địa phương và không tái phát bệnh (p = 0,022, p = 0,003 và p = 0,003, tương ứng). Nồng độ hemoglobin trước điều trị là một yếu tố tiên lượng độc lập cho tỷ lệ sống sót không tái phát tại chỗ, tỷ lệ sống sót không tái phát khu vực, tỷ lệ sống sót không tái phát địa phương, tỷ lệ sống sót không tái phát bệnh và tỷ lệ sống sót tổng thể (p = 0,002, p = 0,021, p = 0,001, p = 0,002 và p = 0,002, tương ứng). Kết quả điều trị kém của nghiên cứu này gợi ý rằng việc áp dụng xạ trị điều biến cường độ, sử dụng hóa trị khởi động rồi theo sau là xạ trị hóa trị đồng thời, các phác đồ xạ trị tăng tốc, và các liệu pháp điều trị nhắm mục tiêu phân tử có thể ảnh hưởng tích cực đến kết quả điều trị. Sự kết hợp của việc đảo ngược tình trạng thiếu máu cũng nên được mong đợi để cải thiện hơn nữa kiểm soát hầu họng và tỷ lệ sống sót ở bệnh nhân có ung thư biểu mô tế bào vảy hầu họng tiến triển.
Từ khóa
#ung thư hầu họng #xạ trị hóa trị đồng thời #yếu tố tiên lượng #biểu mô tế bào vảy #điều trị ung thưTài liệu tham khảo
Global data on incidence of oral cancer, Oral Health Programme: World Health Organization. [http://www.who.int/oral_health/publications/oral_cancer_brochure.pdf]
Evans PHR, Patel SG, Henk JM: Tumours of the oropharynx. In Principles and Practice in Head and Neck Oncology. 2nd edition. Edited by: Evans PHR, Montgomery PQ, Gullane PJ. 2006, Taylor & Francis e-Library, London, 376-437.
Brugere J, Guenel P, Leclerc A, Rodriguez J: Differential effects of tobacco and alcohol in cancer of the larynx, pharynx, and mouth. Cancer. 1986, 57: 391-395. 10.1002/1097-0142(19860115)57:2<391::AID-CNCR2820570235>3.0.CO;2-Q.
Ringstrom E, Peters E, Hasegawa M, Posner M, Liu M, Kelsey KT: Human papillomavirus type 16 and squamous cell carcinoma of the head and neck. Clin Cancer Res. 2002, 8: 3187-3192.
Gillison ML, D’Souza G, Westra W, Sugar E, Xiao W, Begum S, Viscidi R: Distinct risk factor profiles for human papillomavirus type 16-positive and human papillomavirus 16-negative head and neck cancers. J Natl Cancer Inst. 2008, 100: 407-420. 10.1093/jnci/djn025.
Forastiere A, Koch W, Trotti A, Sidransky D: Head and neck cancer. N Engl J Med. 2001, 345: 1890-1900. 10.1056/NEJMra001375.
Ruff T, Lenis A, Skinner OD: Carcinoma of the oral cavity and oropharynx. Surg Clin North Am. 1986, 66: 659-671.
Machtay M, Perch S, Markiewicz D, Thaler E, Chalian A, Goldberg A, Kligerman M, Weinstein G: Combined surgery and postoperataive radiotherapy for carcinoma of the base of tongue. Head Neck. 1997, 19: 494-499. 10.1002/(SICI)1097-0347(199709)19:6<494::AID-HED6>3.0.CO;2-U.
Carvalho AL, Magrin J, Kowalski LP: Sites of recurrence in oral and oropharyngeal cancers according to the treatment approach. Oral Dis. 2003, 9: 112-118. 10.1034/j.1601-0825.2003.01750.x.
Guggenheimer J, Verbin RS, Johnson JT, Horkowitz CA, Myers EN: Factors delaying the diagnosis of oral and oropharyngeal carcinomas. Cancer. 1989, 64: 932-935. 10.1002/1097-0142(19890815)64:4<932::AID-CNCR2820640428>3.0.CO;2-Y.
Henk JM: Results of radiotherapy for carcinoma of the oropharynx. Clin Otolaryngol & Allied Sci. 1978, 3: 137-143. 10.1111/j.1365-2273.1978.tb00676.x.
Lindberg R: Distribution of cervical lymph node metastases from squamous cell carcinoma of the upper respiratory and digestive tracts. Cancer. 1972, 29: 1446-1450. 10.1002/1097-0142(197206)29:6<1446::AID-CNCR2820290604>3.0.CO;2-C.
Browman GP, Cripps C, Hodson DI, Eapen L, Sathya J, Levine MN: Placebo-controlled randomized trial of infusional fluorouracil during standard radiotherapy in locally advanced head and neck cancer. J Clin Oncol. 1994, 12: 2648-2653.
Haffty BG, Son YH, Papac R, Sasaki CT, Weissberg JB, Fischer D, Rockwell S, Sartorelli AC, Fischer JJ: Chemotherapy as an adjunct to radiation in the treatment of squamous cell carcinoma of the head and neck: Results of the Yale Mitomycin Randomized Trials. J Clin Oncol. 1997, 15: 268-276.
Wendt TG, Grabenbauer GG, Rodel CM, Thiel HJ, Aydin H, Rohloff R, Wustrow TP, Iro H, Popella C, Schalhorn A: Simultaneous radiochemotherapy versus radiotherapy alone in advanced head and neck cancer: a randomized multicenter study. J Clin Oncol. 1998, 16: 1318-1324.
Brizel DM, Albers ME, Fisher SR, Scher RL, Richtsmeier WJ, Hars V, George SL, Huang AT, Prosnitz LR: Hyperfractionated irradiation with or without concurrent chemotherapy for locally advanced head and neck cancer. N Engl J Med. 1998, 338: 1798-1804. 10.1056/NEJM199806183382503.
Adelstein DJ, Lavertu P, Saxton JP, Secic M, Wood BG, Wanamaker JR, Eliachar I, Strome M, Larto MA: Mature results of a phase III randomized trial comparing chemoradiotherapy with radiation therapy alone in patients with stage III and IV squamous cell carcinoma of the head and neck. Cancer. 2000, 88: 876-883. 10.1002/(SICI)1097-0142(20000215)88:4<876::AID-CNCR19>3.0.CO;2-Y.
Jeremic B, Shibamoto Y, Milicic B, Nikolic N, Dagovic A, Aleksandrovic J, Vaskovic Z, Tadic L: Hyperfractionated radiation therapy with or without concurrent low-dose daily cisplatin in locally advanced squamous cell carcinoma of the head and neck: a prospective randomized trial. J Clin Oncol. 2000, 18: 1458-1464.
Pignon JP, Bourhis J, Domenge C, Designe L: Chemotherapy added to locoregional treatment for head and neck squamous-cell carcinoma: three meta analyses of updated individual data. MACH-NC Collaborative Group. Meta-analysis of chemotherapy on head and neck cancer. Lancet. 2000, 355: 949-955.
Pignon JP, le Maitre A, Maillard E, Bourhis J: Meta-analysis of chemotherapy in head and neck cancer (MACH-NC): an update on 93 randomized trials and 17,346 patients. Radiother Oncol. 2009, 92: 4-14. 10.1016/j.radonc.2009.04.014.
Browman GP, Hodson DI, Mackenzie RJ, Bestic N, Zuraw L, Cancer Care Ontario Practice Guideline Initiative Head and Neck Cancer Disease Site Group, Cancer Care Ontario Practice Guideline Initiative Head and Neck Cancer Disease Site Group: Choosing a concomitant chemotherapy and radiotherapy regimen for squamous cell head and neck cancer: a systematic review of the published literature with subgroup analysis. Head Neck. 2001, 23: 579-589. 10.1002/hed.1081.
Budach W, Hehr T, Budach V, Belka C, Dietz K: A Meta-Analysis of hyperfractionated and accelerated radiotherapy and combined chemotherapy and radiotherapy regimens in unresected locally advanced squamous cell carcinoma of the head and neck. BMC Cancer. 2006, 6: 28-39. 10.1186/1471-2407-6-28.
Calais G, Alfonsi M, Bardet E, Sire C, Germain T, Bergerot P, Rhein B, Tortochaux J, Oudinot P, Bertrand P: Randomized trial of radiation therapy versus concomitant chemotherapy and radiation therapy for advanced-stage oropharynx carcinoma. J Natl Cancer Inst. 1999, 91: 2081-2086. 10.1093/jnci/91.24.2081.
Denis F, Garaud P, Bardet E, Alfonsi M, Sire C, Germain T, Bergerot P, Rhein B, Tortochaux J, Calais G: Final results of the 94-01 French Head and Neck Oncology and Radiotherapy group randomized trial comparing radiotherapy alone with concomitant radiochemotherapy in advanced-stage oropharynx carcinoma. J Clin Oncol. 2004, 22: 69-76.
Sharma A, Mohanti BK, Thakar A, Bahadur S, Bhasker S: Concomitant chemoradiation versus radical radiotherapy in advanced squamous cell carcinoma of oropharynx and nasopharynx using weekly cisplatin: a phase II randomized trial. Ann Oncol. 2010, 21: 2272-2277. 10.1093/annonc/mdq219.
Blanchard P, Baujat B, Holostenco V, Bourredjem A, Baey C, Bourhis J, Pignon J-P, on behalf of the MACH-CH Collaborative group, on behalf of the MACH-CH Collaborative group: Meta-analysis of chemotherapy in head and neck cancer (MACH-HC: A comprehensive analysis by tumour site. Radiother Oncol. 2011, 100: 33-40. 10.1016/j.radonc.2011.05.036.
Adelstein DJ, Li Y, Adams GL, Wagner H, Kish JA, Ensley JF, Schuller DE, Forastiere AA: An intergroup phase III comparison of standard radiation and two schedules of concurrent chemoradiotherapy in patients with unresectable squamous cell head and neck cancer. J Clin Oncol. 2003, 21: 92-98. 10.1200/JCO.2003.01.008.
Kurihara N, Kubota T, Hoshiya Y, Otani Y, Ando N, Kumai K, Kitajima M: Pharmacokinetics of cis-diamminedichloroplatinum (II) given as low-dose and high-dose infusions. J Surg Oncol. 1996, 62: 135-138. 10.1002/(SICI)1096-9098(199606)62:2<135::AID-JSO10>3.0.CO;2-7.
Gupta T, Agarwal JP, Ghosh-Laskar S, Parikh PM, D’Cruz AK, Dinshaw KA: Radical radiotherapy with concurrent weekly cisplatin in locoregionally advanced squamous cell carcinoma of the head and neck: a single-institution experience. Head Neck Oncol. 2009, 1: 17-10.1186/1758-3284-1-17.
Gupta D, Shukla P, Bisht SS, Dhawan A, Pant MC, Bhatt ML, Gupta S, Gupta R, Negi MPS: A prospective comparision of sequential chemoradiation vs concurrent chemoradiation in locally advanced oropharyngeal carcinomas. Cancer Biol Ther. 2009, 8: 213-217. 10.4161/cbt.8.3.7484.
Brizel DM, Esclamado R: Concurrent chemoradiotherapy for locally advanced, nonmetastatic, squamous carcinoma of the head and neck: consensus, controversy, and conundrum. J Clin Oncol. 2006, 24: 2612-2617. 10.1200/JCO.2005.05.2829.
Purdy A: Dose to normal tissues outside the radiation therapy patient's treated volume: a review of different radiation therapy techniques. Health Phys. 2008, 5: 666-676.
Chao KS, Ozyigit G, Blanco AI, Thorstad WL, Deasy JO, Haughey BH, Spector GJ, Sessions DG: Intensity-modulated radiation therapy for oropharyngeal carcinoma: impact of tumor volume. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2004, 59: 43-50. 10.1016/j.ijrobp.2003.08.004.
Eisbruch A, Ship JA, Dawson LA, Kim HM, Bradford CR, Terrell JE, Chepeha DB, Teknos TN, Hogikyan ND, Anzai Y, Marsh LH, Ten Haken RK, Wolf GT: Salivary gland sparing and improved target irradiation by conformal and intensity modulated irradiation of head and neck cancer. World J Surg. 2003, 27: 832-837. 10.1007/s00268-003-7105-6.
Studer G, Huguenin PU, Davis JB, Kunz G, Lutolf UM, Glanzmann C: IMRT using simultaneously integrated boost (SIB) in head and neck patients. Radiat Oncol. 2006, 1: 7-21. 10.1186/1748-717X-1-7.
de Arruda FF, Puri DR, Zhung J, Narayana A, Wolden S, Hunt M, Stambuk H, Pfister D, Kraus D, Shaha A, Shah J, Lee NY: Intensity modulated radiation therapy for the treatment of oropharyngeal carcinoma: the Memorial Sloan-Kettering Cancer Center experience. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2005, 64: 363-373.
Huang K, Xia P, Chuang C, Weinberg V, Glastonbury CM, Eisele DW, Lee NY, Yom SS, Phillips TL, Quivey JM: Intensity-modulated chemoradiation for treatment of stage III and IV oropharyngeal carcinoma: the University of California-San Francisco experience. Cancer. 2008, 113: 497-507. 10.1002/cncr.23578.
Feng FY, Kim HM, Lyden TH, Haxer MJ, Worden FP, Feng M, Moyer JS, Prince ME, Carey TE, Wolf GT, Bradford CR, Chepeha DB, Eisbruch A: Intensity-modulated chemoradiotherapy aiming to reduce dysphagia in patients with oropharyngeal cancer: clinical and functional results. J Clin Oncol. 2010, 28: 2732-2738. 10.1200/JCO.2009.24.6199.
Greene FL, Page DL, Fleming ID, Fritz A, Balch CM, Haller DG, Morrow M: AJCC Cancer Staging Manual. New York: Springer-Verlag. 2002, 6: 33-46.
Gregoire V, Levendag P, Ang KK, Bernier J, Braaksma M, Budach V, Chao C, Coche E, Cooper JS, Cosnard G, Eisbruch A, El-Sayed S, Emami B, Grau C, Hamoir M, Lee N, Maingon P, Muller K, Reychler H: CT-based delineation of lymph node levels related CTVs in the node negative neck: DAHANCA, EORTC, GORTEC, NCIC, RTOG consensus guidelines. Radiother Oncol. 2003, 69: 227-236. 10.1016/j.radonc.2003.09.011.
Gregoire V, Eisbruch A, Hamoir M, Levendag P: Proposal for the delineation of the nodal CTV in the node-positive and post-operative neck. Radiother Oncol. 2006, 79: 15-20. 10.1016/j.radonc.2006.03.009.
Miller AB, Hoogstraten B, Staquet M, Winkler A: Reporting results of cancer treatment. Cancer. 1981, 47: 207-214. 10.1002/1097-0142(19810101)47:1<207::AID-CNCR2820470134>3.0.CO;2-6.
Kaplan EL, Meier P: Nonparametric estimation for incomplete observation. J Am Stat Assoc. 1958, 53: 457-481. 10.1080/01621459.1958.10501452.
Domenge C, Hill C, Lefebre JL, De Raucourt D, Rhein B, Wibault P, Marandas P, Coche-Dequeant B, Stromboni-Luboinski M, Sancho-Garnier H, Luboinski B: Randomized trial of neoadjuvant chemotherapy in oropharyngeal carcinoma. French Groupe d’Etude des Tumeurs de la Tête et du Cou (GETTEC). Br J Cancer. 2000, 83: 1594-1598. 10.1054/bjoc.2000.1512.
Cmelak AJ, Li S, Goldwasser MA, Murphy B, Cannon M, Pinto H, Rosenthal DI, Gillison M, Forastiere AA: Phase II trial of chemoradiation for organ preservation in resectable stage III or IV squamous cell carcinomas of the larynx or oropharynx: results of Eastern Cooperative Oncology Group Study E2399. J Clin Oncol. 2007, 25: 3971-3977. 10.1200/JCO.2007.10.8951.
Forastiere AA, Trotti A: Radiotherapy and concurrent chemotherapy: a strategy that improves locoregional control and survival in oropharyngeal cancer. J Natl Cancer Inst. 1999, 91: 2065-2066. 10.1093/jnci/91.24.2065.
Olmi P, Crispino S, Fallai C, Torri V, Rossi F, Bolner A, Amichetti M, Signor M, Taino R, Sguadrelli M, Colombo A, Ardizzoia A, Ponticelli P, Franchin G, Minatel E, Gobitti C, Atzeni G, Gava A, Flann M, Marsoni S: Locoregionally advanced carcinoma of the oropharynx: conventional radiotherapy vs. accelerated hyperfractionated radiotherapy vs. concomitant radiotherapy and chemotherapy-a multicenter randomized trial. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2003, 55: 78-92. 10.1016/S0360-3016(02)03792-6.
Fallai C, Bolner A, Signor M, Gava A, Franchin G, Ponticelli P, Taino R, Rossi F, Ardizzoia A, Oggionni M, Crispino S, Olmi P: Long-term results of conventional radiotherapy versus accelerated hyperfractionated radiotherapy versus concomitant radiotherapy and chemotherapy in locoregionally advanced carcinoma of the oropharynx. Tumori. 2006, 92: 41-54.
Kokubo M, Nagata Y, Nishimura Y, Kimura H, Shoji K, Asato R, Sasai K, Hiraoka M: Concurrent chemoradiotherapy for oropharyngeal carcinoma. Am J Clin Oncol. 2001, 24: 71-76. 10.1097/00000421-200102000-00013.
Ohnishi K, Shioyama Y, Nakamura T, Ohga S, Nonoshita T, Yoshitake T, Terashima K, Komune S, Honda H: Concurrent chemoradiotherapy with S-1 as first-line treatment for patients with oropharyngeal cancer. J Radiat Res. 2011, 52: 47-53. 10.1269/jrr.10081.
Lee NY, de Arruda FF, Puri DR, Wolden SL, Narayana A, Mechalakos J, Venkatraman ES, Kraus D, Shaha A, Shah JP, Pfister DG, Zelefsky MJ: A comparison of intensity-modulated radiation therapy and concomitant boost radiotherapy in the setting of concurrent chemotherapy for locally advanced oropharyngeal carcinoma. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2006, 66: 966-974. 10.1016/j.ijrobp.2006.06.040.
Lovey J, Koronczay K, Remenar E, Csuka O, Nemeth G: Radiotherapy and concurrent low-dose paclitaxel in locally advanced head and neck cancer. Radiother Oncol. 2003, 68: 171-174. 10.1016/S0167-8140(03)00199-3.
Suzuki M, Nishimura Y, Nakamatsu K, Kanamori S, Koike R, Kawamoto M, Mori K: Phase I study of weekly docetaxel infusion and concurrent radiation therapy for head and neck cancer. Jpn J Clin Oncol. 2003, 33: 297-301. 10.1093/jjco/hyg054.
Pergolizzi S, Adamo V, Ferraro G, Sergi C, Santacaterina A, Romeo A, De Renzis C, Zanghi M, Rossello R, Settineri N: Induction chemotherapy to weekly paclitaxel concurrent with curative radiotherapy in stage IV (M0) unresectable head and neck squamous cell carcinoma: a dose escalation study. J Chemother. 2004, 16: 201-205.
Fukada J, Shigematsu N, Takeda A, Ohashi T, Tomita T, Shiotani A, Kuneida E, Kawaguchi O, Fujii M, Kubo A: Weekly low-dose docetaxel-based chemoradiotherapy for locally advanced oropharyngeal or hypopharyngeal carcinoma: a retrospective, single institution study. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010, 76: 417-424. 10.1016/j.ijrobp.2009.01.056.
Jain RK, Kirar P, Gupta G, Dubey S, Gupta SK, Goyal J: A comparative study of low dose weekly paclitaxel versus cisplatin with concurrent radiation in the treatment of locally advanced head and neck cancer. Indian J Cancer. 2009, 46: 50-53. 10.4103/0019-509X.48596.
Vokes EE, Kies MS, Haraf DJ, Stenson K, List M, Humerickhouse R, Dolan ME, Pelzer H, Sulzen L, Witt ME, Hsieh YC, Mittal BB, Weichselbaum RR: Concomitant chemoradiotherapy as primary treatment for locoregionally advanced head and neck cancer. J Clin Oncol. 2000, 18: 1652-1661.
Machtay M, Rosenthal DI, Hershock D, Jones H, Williamson S, Greenberg MJ, Weinstein GS, Aviles VM, Chalian AA, Weber RS: Organ preservation therapy using induction plus concurrent chemoradiation for advanced resectable oropharyngeal carcinoma: A University of Pennsylvania phase II trial. J Clin Oncol. 2002, 20: 3964-3971. 10.1200/JCO.2002.11.026.
Ho T, Zahurak M, Koch WM: Prognostic significance of presentation-to-diagnosis interval in patients with oropharyngeal carcinoma. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2004, 130: 45-51. 10.1001/archotol.130.1.45.
Agarwal JP, Mallick I, Bhutani R, Ghosh-Laskar S, Gupta T, Budrukkar A, Murthy V, Sengar M, Dinshaw KA: Prognostic factors in oropharyngeal cancer-analysis of 627 cases receiving definitive radiotherapy. Acta Oncol. 2009, 48: 1026-1033. 10.1080/02841860902845839.
Johansen LV, Grau C, Overgaard J: Squamous cell carcinoma of the oropharynx-an analysis of treatment results in 289 consecutive patients. Acta Oncol. 2000, 39: 985-994. 10.1080/02841860050215981.
Perez CA, Patel MM, Chao KS, Simpson JR, Sessions D, Spector GJ, Haughey B, Lockett MA: Carcinoma of the tonsillar fossa: prognostic factors and long-term therapy outcome. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 1998, 42: 1077-1084. 10.1016/S0360-3016(98)00291-0.
Kumar P: Impact of anemia in patients with head and neck cancer. Oncologist. 2000, 5 (Suppl 2): 13-18.
Overgaard J, Hansen HS, Overgaard M, Bastholt L, Berthelsen A, Specht L, Lindelov B, Jorgensen K: A randomized double-blind phase III study of nimorazole as hypoxic radiosensitizer of primary radiotherapy in supraglottic larynx and pharynx carcinoma. Results form the Danish Head and Neck Cancer Study (DAHANCA). Protocol 5-85. Radiother Oncol. 1998, 46: 135-146. 10.1016/S0167-8140(97)00220-X.
Becker A, Stadler P, Lavey RS, Hansgen G, Kuhnt T, Lautenschlager C, Feldmann HJ, Molls M, Dunst J: Severe anemia is associated with poor tumor oxygenation in head and neck squamous cell carcinomas. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2000, 46: 459-466. 10.1016/S0360-3016(99)00384-3.
Nordsmark M, Overgaard J: A confirmatory prognostic study on oxygenation status and loco-regional control in advanced head and neck squamous cell carcinoma treated by radiation therapy. Radiother Oncol. 2000, 57: 39-43. 10.1016/S0167-8140(00)00223-1.
Nordsmark M, Bentzen SM, Rudat V, Brizel D, Lartigau E, Stadler P, Becker A, Adam M, Molls M, Dunst J, Terris DJ, Overgaard J: Prognostic value of tumor oxygenation in 397 head and neck tumors after primary radiation therapy: An international multi-center study. Radiother Oncol. 2005, 77: 18-24. 10.1016/j.radonc.2005.06.038.
Nordsmark M, Overgaard J: Tumor hypoxia is independent of hemoglobin and prognostic for loco-regional tumor control after primary radiotherapy in advanced head and neck cancer. Acta Oncol. 2004, 43: 396-403. 10.1080/02841860410026189.
Lassen P, Eriksen JG, Krogdahl A, Therkildsen MH, Ulhoi BP, Overgaard M, Specht L, Andersen E, Johansen J, Andersen LJ, Grau C, Overgaard J: The influence of HPV-associated p16-expression on accelerated fractionated radiotherapy in head and neck cancer: Evaluation of the randomized DAHANCA 6&7 trial. Radiother Oncol. 2011, 100: 49-55. 10.1016/j.radonc.2011.02.010.
Glaser CM, Millesi W, Kornek GV, Lang S, Schull B, Watzinger F, Selzer E, Lavey RS: Impact of hemoglobin level and use of recombinant erythropoietin on efficacy of preoperative chemoradiation therapy for squamous cell carcinoma of the oral cavity and oropharynx. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2001, 50: 705-715. 10.1016/S0360-3016(01)01488-2.
Ang KK, Harris J, Wheeler R, Weber R, Rosenthal DI, Nguyen-Tan PF, Westra WH, Chung CH, Jordan RC, Lu C, Kim H, Axelrod R, Silverman CC, Redmond KP, Gillison ML: Human papillomavirus and survival of patients with oropharyngeal cancer. N Engl J Med. 2010, 363: 24-35. 10.1056/NEJMoa0912217.
Licitra L, Perrone F, Bossi P, Suardi S, Mariani L, Artusi R, Oggionni M, Rossini C, Cantu G, Sguadrelli M, Quattrone P, Locati LD, Bergamini C, Olmi P, Pierotti MA, Pilotti S: High-risk human papillomavirus affects prognosis in patients with surgically treated oropharyngeal squamous cell carcinoma. J Clin Oncol. 2006, 24: 5630-5636. 10.1200/JCO.2005.04.6136.
Lassen P, Eriksen JG, Hamilton-Dutoit S, Tramm T, Alsner J, Overgaard J: Effect of HPV-associated p16INK4A expression on response to radiotherapy and survival in squamous cell carcinoma of the head and neck. J Clin Oncol. 2009, 27: 1992-1998. 10.1200/JCO.2008.20.2853.