Nội dung được dịch bởi AI, chỉ mang tính chất tham khảo
Đánh giá toàn diện về các yếu tố nhân khẩu học, xã hội kinh tế và các yếu tố liên quan khác ảnh hưởng đến sự xuất hiện của bệnh sốt dengue tại các quận Colombo và Kandy, Sri Lanka: một nghiên cứu cắt ngang
Tóm tắt
Việc hiểu biết toàn diện về các yếu tố rủi ro liên quan đến tình trạng xã hội kinh tế và nhân khẩu học cũng như kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) của các cộng đồng địa phương đóng vai trò then chốt trong thiết kế và thực hiện các chương trình quản lý vector dựa vào cộng đồng, bên cạnh việc xác định các khoảng trống trong các hoạt động kiểm soát hiện có. Tổng cộng có 10 khu vực Y tế công cộng (MOH) ghi nhận tỷ lệ mắc bệnh sốt dengue cao trong năm năm qua đã được chọn từ các quận Colombo (n = 5) và Kandy (n = 5), Sri Lanka. Từ mỗi khu vực MOH, 200 hộ gia đình có báo cáo về tỷ lệ mắc sốt dengue trong quá khứ được lựa chọn ngẫu nhiên làm nhóm thử nghiệm (n = 1000 cho mỗi quận) dựa trên hồ sơ trường hợp sốt dengue có sẵn tại các văn phòng MOH tương ứng. Thông tin về tình trạng xã hội kinh tế và nhân khẩu học cũng như kiến thức, thái độ và thực hành đã được thu thập thông qua một bảng hỏi do phỏng vấn viên tiến hành. Nhóm đối chứng bao gồm 200 hộ gia đình từ mỗi khu vực MOH không có trường hợp mắc sốt dengue nào và cùng một bảng hỏi đã được sử dụng để đánh giá (n = 1000 cho mỗi quận). Các so sánh thống kê giữa nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng đã được thực hiện bằng cách sử dụng kiểm định Chi-bình phương độc lập, phân tích cụm, phân tích sự tương đồng (ANOSIM) và phân tích quy mô đa chiều (MDS). Các khác biệt đáng kể giữa nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng về các yếu tố nhân khẩu học cơ bản và các yếu tố xã hội kinh tế, tiêu chuẩn sống, kiến thức, thái độ và thực hành đã được nhận diện (P < 0.05 ở mức độ tin cậy 95%). Nhóm thử nghiệm chỉ ra các yếu tố rủi ro tương tự, trong khi nhóm đối chứng cũng chia sẻ gần giống như các đặc điểm được thể hiện qua các phát hiện từ phân tích cụm và ANOSIM. Những phát hiện của nghiên cứu hiện tại nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện thêm giáo dục cộng đồng, động lực và các khoảng trống trong giao tiếp, sự phối hợp và tích hợp chương trình kiểm soát với các thực thể liên quan. Các yếu tố rủi ro hạ tầng chính như đô thị hóa và thu gom chất thải cần được cải thiện thêm, trong khi các thực thể kiểm soát vector cần chú trọng nhiều hơn vào các điều kiện thực tế mà công chúng đại diện về kiến thức, thái độ và các thực hành bảo vệ cá nhân. Đề xuất thiết kế các chương trình can thiệp linh hoạt và thân thiện với cộng đồng để đảm bảo hiệu quả và tính bền vững trong việc kiểm soát các vector gây bệnh sốt dengue thông qua các chiến lược quản lý vector tích hợp dựa vào cộng đồng.
Từ khóa
#số dengue #quản lý vector #cộng đồng #yếu tố nhân khẩu học #yếu tố kinh tế xã hội #nghiên cứu cắt ngangTài liệu tham khảo
Brady OJ, Gething PW, Bhatt S, Messina JP, Brownstein JS, Hoen AG, et al. Refining the global spatial limits of dengue virus transmission by evidence-based consensus. PLoS Negl Trop Dis. 2012;6:e1760.
World Health Organization (WHO), Special Programme for Research, Training in Tropical Diseases, World Health Organization. Department of Control of Neglected Tropical Diseases, World Health Organization. Epidemic, Pandemic Alert. Dengue: guidelines for diagnosis, treatment, prevention and control. Geneva: WHO; 2009.
Bhatt S, Gething PW, Brady OJ, Messina JP, Farlow AW, Moyes CL, et al. The global distribution and burden of dengue. Nature. 2013;496:504.
Kyle JL, Harris E. Global spread and persistence of dengue. Annu Rev Microbiol. 2008;62:71–92.
Epidemiology Unit. Ministry of Health. Sri Lanka: Dengue update; 2018. http://www.epid.gov.lk/web/index.php?Itemid=448. Accessed 16 Aug 2018.
Kraemer MU, Perkins TA, Cummings DA, Zakar R, Hay SI, Smith DL, et al. Big city, small world: density, contact rates, and transmission of dengue across Pakistan. J R Soc Interface. 2015;12:20150468.
NWBAL U, PADHN G, MCM I, PHD K, MMM N, Amarasinghe US, et al. Demographical characterization of dengue infected patients in Akurana Medial Officer of Health area, Central Province of Sri Lanka. In: Proceedings of the 2nd International Conference on Multidisciplinary Approaches, 11–12th September 2015. Colombo, Sri Lanka: University of Sri Jayawardenepura; 2015.
Bhoomiboonchoo P, Gibbons RV, Huang A, Yoon IK, Buddhari D, Nisalak A, et al. The spatial dynamics of dengue virus in Kamphaeng Phet. Thailand. PLoS Negl Trop Dis. 2014;8:e3138.
Reiter P. Climate change and mosquito-borne disease. Environ Health Perspect. 2001;109(Suppl. 1):141.
World Health Organization. Comprehensive guidelines for prevention and control of dengue and dengue haemorrhagic fever (revised and expanded edition). New Delhi: WHO, Regional Office for South East Asia; 2011.
Center for Disease Control and Prevention (CDC). Gateway to Health Communication & Social Marketing Practice. 2017. https://www.cdc.gov/healthcommunication/toolstemplates/entertainmented/tips/DengueFever.html. Accessed 3 Mar 2018.
World Health Organization. Dengue hemorrhagic fever: diagnosis, treatment, prevention and control. Geneva: WHO; 1997.
Dhimal M, Aryal KK, Dhimal ML, Gautam I, Singh SP, Bhusal CL, et al. Knowledge, attitude and practice regarding dengue fever among the healthy population of highland and lowland communities in central Nepal. PLoS One. 2014;9:e102028.
Udayanga L, Gunathilaka N, Iqbal MC, Pahalagedara K, Amarasinghe US, et al. Socio-economic, Knowledge Attitude Practices (KAP), household related and demographic based appearance of non-dengue infected individuals in high dengue risk areas of Kandy District. Sri Lanka. BMC Infect Dis. 2018;18:88.
Colombo District Secretariat, Sri Lanka. 2018. http://www.colombo.dist.gov.lk. Accessed 16 Aug 2018.
Krejcie RV, Morgan DW. Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas. 1970;30:607–10.
Wilhelm K. Test of homogeneity, chi-square. In: Kirch W, editor. Encyclopedia of Public Health. Dordrecht, Netherlands: Springer; 2008.
Freese F. Elementary statistical methods for foresters. United States Department of Agriculture: Washington; 1967.
Clarke KR, Warwick WM. Change in marine communities: an approach to statistical analysis and interpretation. 2nd ed. Plymouth: PRIMER-E Ltd.; 2001.
Clarke KR, Warwick WM. Similarity-based testing for community pattern: the 2-way layout with no replication. J Mar Biol. 1994;118:167–76.
Soghaier MA, Himatt S, Osman KE, Okoued SI, Seidahmed OE, Beatty ME, et al. Cross-sectional community-based study of the socio-demographic factors associated with the prevalence of dengue in the eastern part of Sudan in 2011. BMC Public Health. 2015;15:558.
Ibarra SAM, Ryan SJ, Beltran E, Mejia R, Silva M, Munoz A. Dengue vector dynamics (Aedes aegypti) influenced by climate and social factors in Ecuador: implications for targeted control. PLoS One. 2013;8:e78263.
Mondini A, Chiaravalloti-Neto F. Spatial correlation of incidence of dengue with socioeconomic, demographic and environmental variables in a Brazilian city. Sci Total Environ. 2008;393:241–8.
Udayanga NWBAL, Gunathilaka PADHN, Iqbal MCM, Kusumawathie PHD, Najim MMM, Amarasinghe US, et al. Characterization of dengue incidence within the Kandy Municipal Council and Gangawata Korale Medical Officer of Health (MOH) areas. Kandy J Curr Res Act Dengue. 2017;1:43–7.
Adams B, Kapan DD. Man bites mosquito: understanding the contribution of human movement to vector-borne disease dynamics. PLoS One. 2009;4:e6763.
Stoddard ST, Morrison AC, Vazquez-Prokopec GM, Soldan VP, Kochel TJ, Kitron U, et al. The role of human movement in the transmission of vector-borne pathogens. PLoS Negl Trop Dis. 2009;3:e481.
Nadeeka PVJ, Gunathilaka PADHN, Amarasinghe LD. Geographic, economic and socio-cultural factors which defining the risk of dengue transmission in Kelaniya, Sri Lanka. J Exp Biol Agric Sci. 2014;2:158–64.
Braga C, Luna CF, Martelli CM, De Souza WV, Cordeiro MT, Alexander N, et al. Seroprevalence and risk factors for dengue infection in socio-economically distinct areas of Recife, Brazil. Acta Trop. 2010;113:234–40.
Rodriguez-Figueroa L, Rigau-Perez JG, Suarez EL, Reiter P. Risk factors for dengue infection during an outbreak in Yanes, Puerto Rico in 1991. Am J Trop Med Hyg. 1995;52:496–502.
Ooi EE, Hart TJ, Tan HC, Chan SH. Dengue seroepidemiology in Singapore. Lancet. 2001;357:685–6.
Koyadun S, Butraporn P, Kittayapong P. Ecologic and sociodemographic risk determinants for dengue transmission in urban areas in Thailand. Interdiscip Perspect Infect Dis. 2012;2012:907494.
Alobuia WM, Missikpode C, Aung M, Jolly PE. Knowledge, attitude, and practices regarding vector-borne diseases in Western Jamaica. Ann Glob Health. 2015;81:654–63.
Abeyewickreme W, Wickremasinghe AR, Karunatilake K, Sommerfeld J, Axel K. Community mobilization and household level waste management for dengue vector control in Gampaha District of Sri Lanka; an intervention study. Pathog Glob Health. 2012;106:479–87.
Sarfraz MS, Tripathi NK, Tipdecho T, Thongbu T, Kerdthong P, Souris M. Analyzing the spatio-temporal relationship between dengue vector larval density and land-use using factor analysis and spatial ring mapping. BMC Public Health. 2012;12:853.
Knudsen AB. Global distribution and continuing spread of Aedes albopictus. Parassitologia. 1995;37:91–7.
Vanwambeke SO, Lambin EF, Eichhorn MP, Flasse SP, Harbach RE, Oskam L, et al. Impact of land-use change on dengue and malaria in northern Thailand. EcoHealth. 2007;4:37–51.
Toha HR, Hashim JH, Sahani M, Shamsir MS. Spatial occurrence of dengue fever and its relationship with land use in Selangor Malaysia. BMC Public Health. 2014;14(Suppl. 1):16.
Cheong YL, Leitão PJ, Lakes T. Assessment of land use factors associated with dengue cases in Malaysia using Boosted Regression Trees. Spat Spatiotemporal Epidemiol. 2014;10:75–84.
Richards SL, Ponnusamy L, Unnasch TR, Hassan HK, Apperson CS. Host-feeding patterns of Aedes albopictus (Diptera: Culicidae) in relation to availability of human and domestic animals in suburban landscapes of central North Carolina. J Med Entomol. 2006;43:543–51.
Chan KL, Counsilman JJ. Effects of slum clearance, urban redevelopment and vector control on densities of Aedes mosquitoes in Singapore. Trop Biomed. 1985;2:139–47.
National Dengue Control Unit, Sri Lanka. Intensive Inter-Sectoral Programme for the Prevention and Control of Dengue. National Dengue Control Unit, Sri Lanka: Colombo; 2016.
Pereda PC, Menezes TA, Alves D. Impacts of Climate Change on Dengue Risk in Brazil. São Paulo: Inter-American Development Bank; 2014.
Montgomery BL, Ritchie SA. Roof gutters: a key container for Aedes aegypti and Ochlerotatus notoscriptus (Diptera: Culicidae) in Australia. Am J Trop Med Hyg. 2002;67:244–6.
Heukelbach J, De Oliveira FA, Kerr-Pontes LR, Feldmeier H. Risk factors associated with an outbreak of dengue fever in a favela in Fortaleza, north-east Brazil. Trop Med Int Health. 2001;6:635–42.
Schmidt WP, Suzuki M, Thiem VD, White RG, Tsuzuki A, Yoshida LM, et al. Population density, water supply, and the risk of dengue fever in Vietnam: cohort study and spatial analysis. PLoS Med. 2011;8:e1001082.
Beebe NW, Cooper RD, Mottram P, Sweeney AW. Australia's dengue risk driven by human adaptation to climate change. PLoS Negl Trop Dis. 2009;3:e429.
Shuaib F, Todd D, Campbell-Stennett D, Ehiri J, Jolly PE. Knowledge, attitudes and practices regarding dengue infection in Westmoreland, Jamaica. West Indian Med J. 2010;59:139.
Mayxay M, Cui W, Thammavong S, Khensakhou K, Vongxay V, Inthasoum L, et al. Dengue in peri-urban Pak-Ngum district, Vientiane capital of Laos: a community survey on knowledge, attitudes and practices. BMC Public Health. 2013;13:434.
Acharya A, Goswami K, Srinath S, Goswami A. Awareness about dengue syndrome and related preventive practices amongst residents of an urban resettlement colony of south Delhi. J Vector Borne Dis. 2005;42:122.
Van Benthem BH, Khantikul N, Panart K, Kessels PJ, Somboon P, Oskam L. Knowledge and use of prevention measures related to dengue in northern Thailand. Trop Med Int Health. 2002;7:993–1000.
Ibrahim NK, Al-Bar A, Kordey M, Al-Fakeeh A. Knowledge, attitudes, and practices relating to Dengue fever among females in Jeddah high schools. J Infect Public Health. 2009;2:30–40.
Gubler DJ, Clark GG. Community involvement in the control of Aedes aegypti. Acta Trop. 1996;61:169–79.
Pérez-Guerra CL, Zielinski-Gutierrez E, Vargas-Torres D, Clark GG. Community beliefs and practices about dengue in Puerto Rico. Rev Panam Salud Publica. 2009;25:218–26.
Itrat A, Khan A, Javaid S, Kamal M, Khan H, Javed S, et al. Knowledge, awareness and practices regarding dengue fever among the adult population of dengue hit cosmopolitan. PLoS One. 2008;3:e2620.
Kroeger A, Lenhart A, Ochoa M, Villegas E, Levy M, Alexander N, et al. Effective control of dengue vectors with curtains and water container covers treated with insecticide in Mexico and Venezuela: cluster randomised trials. BMJ. 2006;332:1247.
Koenraadt CJ, Tuiten W, Sithiprasasna R, Kijchalao U, Jones JW, Scott TW. Dengue knowledge and practices and their impact on Aedes aegypti populations in Kamphaeng Phet, Thailand. Am J Trop Med Hyg. 2006;74:692–700.
Udayanga L, Gunathilaka N, Iqbal MC, Najim MM, Pahalagedara K, Abeyewickreme W. Empirical optimization of risk thresholds for dengue: an approach towards entomological management of Aedes mosquitoes based on larval indices in the Kandy District of Sri Lanka. Parasit Vectors. 2018;11:368.